၅-ပါရာယနဝဂ္

၁-ဝတၳဳဂါထာ

၉၈၃။ ေဝဒက်မ္းတို႔၌ တစ္ဖက္ကမ္းခပ္ တတ္ေျမာက္ၿပီးေသာ (ဗာဝရီ) ပုဏၰားသည္ ေၾကာင့္ၾကမရွိမႈကို လိုလားေတာင့္တလ်က္ ေကာသလတိုင္းသူတို႔၏ ေမြ႕ေလ်ာ္ဖြယ္ရာျဖစ္ေသာ သာဝတၳိျပည္မွ ဒကၡိဏာပထတိုင္းသို႔ သြားေလ၏။ (၁)

၉၈၄။ ထို (ဗာဝရီ) ပုဏၰားသည္ အႆကတိုင္း အဠကတိုင္း၏ အလယ္ဗဟို အရပ္ ေဂါဓာဝရီျမစ္အလယ္ကြၽန္း၌ ဆြမ္းခံျခင္းျဖင့္လည္းေကာင္း၊ သစ္သီး သစ္ျမစ္ျဖင့္လည္းေကာင္း မွ်တေန၏။ (၂)

၉၈၅။ ထိုကြၽန္းကိုပင္ အမွီျပဳ၍ ျပန္႔ေျပာႀကီးက်ယ္ေသာ ရြာသည္ ျဖစ္ေလ၏။ ထိုရြာႀကီးမွ ထြက္ေသာ အခြန္အတုတ္ျဖင့္ အလွဴပြဲႀကီးကို လွဴဒါန္းျပဳလုပ္၏။ (၃)

၉၈၆။ ဗာဝရီပုဏၰားသည္ အလွဴႀကီး လွဴၿပီး၍ ေက်ာင္းသခၤမ္းသို႔ ျပန္ဝင္သြားၿပီးေနာက္ အျခားေသာ ပုဏၰားတစ္ေယာက္ ေရာက္လာ၏။ (၄)

၉၈၇။ ထိိုေရာက္လာေသာ ပုဏၰားသည္ကား ေျခေထာက္ခ်င္း တိုက္ခတ္၍ သြား တတ္သူ ျဖစ္၏။ ငတ္မြတ္သူ ျဖစ္၏။ သြားေခ်းထူသူ ျဖစ္၏။ ဦးေခါင္း၌ ျမဴမႈန္ အလိမ္းလိမ္း ကပ္ၿငိသူ ျဖစ္၏။ (၄င္းပုဏၰားသည္) ဗာဝရီပုဏၰားသို႔ ခ်ဥ္းကပ္၍ အသျပာငါးရာတို႔ကို ေတာင္း၏။ (၅)

၉၈၈။ ထိုပုဏၰားကို ဗာဝရီပုဏၰား ျမင္သည္ရွိေသာ္ ေနရာျဖင့္ ဖိတ္မန္၏။ ခ်မ္းသာမႈ က်န္းမာမႈကို ေမးၿပီးလွ်င္ ဤစကားကို ေျပာဆို၏။ (၆)

၉၈၉။ ပုဏၰား အကြၽႏု္ပ္၏ ေပးလွဴဖြယ္ရာအားလံုးကို အကြၽႏု္ပ္ စြန္႔လွဴလိုက္ၿပီ၊ ပုဏၰား အကြၽႏု္ပ္အားခြင့္ျပဳပါေလာ့၊ အကြၽႏု္ပ္အား အသျပာငါးရာ မရွိေတာ့ပါဟု ေျပာဆို၏။ (၇)

၉၉ဝ။ အကြၽႏု္ပ္ ေတာင္းခံေနပါလ်က္ အရွင္သည္ အကယ္၍ မေပးျငားအံ့၊ ခုနစ္ရက္ေျမာက္ေသာ ေန႔၌ အရွင့္ဦးေခါင္းသည္ ခုနစ္စိတ္ကြဲပါေစဟု က်ိန္ဆဲ၏။ (၈)

၉၉၁။အံ့ဖြယ္သရဲျပဳလုပ္တတ္ေသာ ထိုပုဏၰားသည္ ဟန္ေဆာင္ျပဳျပင္၍ ေၾကာက္မက္ဖြယ္ရာကို က်ိန္ဆိုေရရြတ္၏။ ဗာဝရီပုဏၰားသည္ ထိုပုဏၰား၏ စကားကို ၾကားရသျဖင့္ စိတ္ဆင္းရဲမႈ ျဖစ္ေလ၏။ (၉)

၉၉၂။ ထိုဗာဝရီပုဏၰားသည္ ေသာကျမား စူးဝင္ေနသျဖင့္ အစာအာဟာရကို မသံုးေဆာင္ႏိုင္ရကား အသားအေရ ေျခာက္ခန္း၏။ ထို႔ျပင္လည္း ဤသို႔ စိတ္ဆင္းရဲေနေသာ ဗာဝရီပုဏၰား၏ စိတ္သည္ စ်ာန္သမာပတ္၌ မေမြ႕ေလ်ာ္ႏိုင္ေတာ့ေပ။ (၁ဝ)

၉၉၃။ အက်ဳိးကို လိုလားေသာ နတ္သည္ ထိတ္လန္႔မႈျဖင့္ စိတ္ဆင္းရဲေနေသာ ဗာဝရီပုဏၰားကို ျမင္သည္ရွိေသာ္ ခ်ဥ္းကပ္လ်က္ ဤစကားကို ေျပာဆို၏။ (၁၁)

၉၉၄။ ထိုပုဏၰားသည္ ဦးေခါင္းကို သိသူ မဟုတ္၊ ဥစၥာကို အလိုရွိသျဖင့္ အံ့ဖြယ္ သရဲျပဳတတ္သူသာ ျဖစ္၏။ ဦးေခါင္း၌လည္းေကာင္း၊ ဦးေခါင္းျပဳတ္က်မႈ၌လည္းေကာင္း သိႏိုင္ေသာဉာဏ္ရွိသူ မဟုတ္။ (၁၂)

၉၉၅။ အရွင္နတ္မင္း ဦးေခါင္းကိုလည္းေကာင္း၊ ဦးေခါင္းျပဳတ္က်မႈကိုလည္းေကာင္း အကယ္၍ သိခဲ့မူ ေမးအပ္ေသာ သင္နတ္သည္ ထိုအေၾကာင္းကို အကြၽႏ္ုပ္အား ေျပာၾကားေလာ့၊ သင္၏ ထိုစကားကို နားေထာင္ပါကုန္အံ့။ (၁၃)

၉၉၆။ ဤအရာကို ငါလည္း မသိပါ၊ ဤအရာ၌ ငါ့အား အသိဉာဏ္ မရွိပါ၊ ဤအရာ၌ ဦးေခါင္းကိုလည္းေကာင္း ဦးေခါင္းျပဳတ္က်မႈကိုလည္းေကာင္း ျမတ္စြာဘုရားတို႔သာ သိျမင္ႏိုင္ပါ၏။ (၁၄)

၉၉၇။ အရွင္နတ္မင္း ယင္းသို႔ ျဖစ္မူ ဤေျမျပင္၌ ထိုဦးေခါင္းကိုလည္းေကာင္း၊ ဦးေခါင္းျပဳတ္က်မႈကိုလည္းေကာင္း အဘယ္သူ သိပါသနည္း၊ ထိုသိႏိုင္သူကို အကြၽႏု္ပ္အား ေျပာၾကားပါေလာ့။ (၁၅)

၉၉၈။ ၾသကၠာကရာဇ္မင္း၏ အဆက္အႏြယ္ သာကီဝင္မင္းသား သိဒၶတၳသည္ ကပိလဝတ္ေနျပည္ေတာ္မွ ထြက္ခြါၿပီးလွ်င္ ေလာက၏ အႀကီးအကဲျဖစ္ေတာ္မူ၍ ပညာအေရာင္ကို ျပဳေတာ္မူ၏။ (၁၆)

၉၉၉။ ဗာဝရီပုဏၰား ထိုျမတ္စြာဘုရားသည္ အလံုးစံုေသာတရားတို႔၏ အၿပီးအဆံုးသို႔ ေရာက္ေတာ္မူ၏။ အလံုးစံုေသာ အဘိညာဥ္အစြမ္းအားသို႔ ေရာက္ေတာ္မူ၏။ အလံုးစံုေသာတရားတို႔၌ ျမင္ေသာဉာဏ္မ်က္စိ ရွိေတာ္မူ၏။ ကံအားလံုးတို႔၏ ကုန္ျခင္းသို႔ ေရာက္ေတာ္မူ၏။ ဥပဓိကုန္ရာ နိဗၺာန္၌ အာ႐ံုျပဳေသာအားျဖင့္ လြတ္ေျမာက္ေသာစိတ္ ရွိေတာ္မူ၏။ (၁၇)

၁ဝဝဝ။ ထိုျမတ္စြာဘုရားသည္ ဘုန္းေျခာက္ပါးႏွင့္ ျပည့္စံုေတာ္မူ၏။ ေလာက၌ တရားကို ေဟာေတာ္မူ၏။ ပညာစကၡဳႏွင့္ ျပည့္စံုေတာ္မူ၏။ သင္ သြား၍ ထို ျမတ္စြာဘုရားကို ေမးေလွ်ာက္ေခ်ေလာ့၊ ထိုျမတ္စြာဘုရားသည္ သင့္အား ထိုအရာကို ေျဖၾကားလတၱံ႕။ (၁၈)

၁ဝဝ၁။ ဗာဝရီပုဏၰားသည္ ဘုရားဟူေသာ စကားကို ၾကားရလွ်င္ ဝမ္းေျမာက္ တက္ႂကြေသာ စိတ္ရွိသည္ ျဖစ္၏။ ထိုဗာဝရီပုဏၰား၏ ပူေဆြးမႈ 'ေသာက'သည္ နည္းပါးသြားေလ၏။ မ်ားစြာေသာ ႏွစ္သက္မႈ 'ပီတိ'ကိုလည္း ရေလ၏။ (၁၉)

၁ဝဝ၂။ ႏွစ္သက္တက္ႂကြေသာ စိတ္ရွိေသာ ထိုဗာဝရီပုဏၰားသည္ ဝမ္းေျမာက္ျခင္းရွိသည္ျဖစ္၍အဘယ္ရြာ အဘယ္နိဂံုး အဘယ္ဇနပုဒ္၌ ျမတ္စြာဘုရား ေနေတာ္မူပါသနည္းဟု ထိုနတ္ကို ေမး၏။ ယင္းဘုရားရွိရာအရပ္သို႔ သြား၍ အေျခ ႏွစ္ေခ်ာင္းရွိေသာသူတို႔ထက္ ျမတ္ေတာ္မူေသာ ျမတ္စြာဘုရားကို အကြၽႏု္ပ္တို႔ ဖူးျမင္ၾကပါကုန္အံ့။ (၂ဝ)

၁ဝဝ၃။ မာရ္ကို ေအာင္ေတာ္မူၿပီးေသာ က်ယ္ျပန္႔ေသာ ပညာရွိေတာ္မူေသာ ေျမႀကီးအထုကဲ့သို႔ ျမတ္ေသာ ပညာရွိေတာ္မူေသာ ၿပိဳင္ဘက္ကင္းေတာ္မူေသာ အာသေဝါတရား ကင္းေတာ္မူေသာ ထိုသာကီဝင္မင္းသား ျမတ္စြာဘုရားသည္ ေကာသလမင္း၏ၿမိဳ႕ေတာ္ သာဝတၳိျပည္၌ (သီတင္းသံုး) ေနေတာ္မူ၏။ လူတို႔ ထက္ျမတ္ေသာ ထိုျမတ္စြာဘုရားသည္ ဦးေခါင္းျပဳတ္က်မႈကို သိေတာ္မူ၏။ (၂၁)

၁ဝဝ၄။ ထို႔ေနာက္ (ဗာဝရီပုဏၰားသည္) ေဝဒက်မ္းတို႔၌ ကမ္းတစ္ဖက္ေရာက္ တတ္ေျမာက္ေသာတပည့္ပုဏၰားတို႔ကို ေခၚၿပီးလွ်င္ ''လုလင္ပုဏၰားတို႔ လာၾကကုန္ေလာ့၊ သင္တို႔အား ေျပာၾကားအံ့၊ ငါ၏ စကားကို နားေထာင္ကုန္ေလာ့။ (၂၂)

၁ဝဝ၅။ ေလာက၌ ျမတ္စြာဘုရား၏ ထင္ရွားပြင့္ျခင္းသည္ အလြန္ရခဲလွ၏။ ဘုရားဟူ၍ ေက်ာ္ေစာေသာ ထိုျမတ္စြာဘုရားသည္ ေလာက၌ ယခုပြင့္ေတာ္မူၿပီ၊ သာဝတၳိျပည္သို႔ လ်င္စြာ သြား၍ အေျခႏွစ္ေခ်ာင္းရွိသတၱဝါတို႔ထက္ ျမတ္ေသာ ျမတ္စြာဘုရားကို ဖူးျမင္ၾကေခ်ကုန္ေလာ့'' (ဟု မိန္႔ဆို၏)။ (၂၃)

၁ဝဝ၆။ ဆရာပုဏၰား အကြၽႏု္ပ္တို႔ ျမင္သည္ရွိေသာ္ ဘုရားဟု အဘယ္သို႔ သိႏိုင္ကုန္အံ့နည္း၊ ဘုရားဟု မသိေသးကုန္ေသာ အကြၽႏု္ပ္တို႔အား အကြၽႏု္ပ္တို႔ သိႏိုင္ေလာက္သည့္ အေၾကာင္းကို ေျပာၾကားပါေလာ့။ (၂၄)

၁ဝဝ၇။ ငါေျပာျပေပအံ့၊ မဟာပုရိသလကၡဏာတို႔သည္ ေဝဒက်မ္းတို႔၌ လာကုန္၏။ သံုးဆယ့္ႏွစ္ပါးေသာ မဟာပုရိသလကၡဏာတို႔ကိုလည္း အစဥ္အတိုင္း ျပည့္ျပည့္စံုစံု ငါ ပို႔ခ်ခဲ့ၿပီ။ (၂၅)

၁ဝဝ၈။ အၾကင္သူ၏ကိုယ္တို႔၌ ထိုမဟာပုရိသလကၡဏာတို႔ ရွိကုန္၏။ ထို သူအား ႏွစ္မ်ဳိးေသာ အျဖစ္တို႔သာ ရွိကုန္၏။ သံုးခုေျမာက္ အျဖစ္ကား မရွိႏိုင္။ (၂၆)

၁ဝဝ၉။ ထိုသူသည္ အကယ္၍ လူ႕ေဘာင္၌ ေနျငားအံ့၊ ဒဏ္မထား လက္နက္ မကိုင္မူ၍ တရားသျဖင့္ဆံုးမလ်က္ ဤေျမအျပင္ကို ေအာင္ျမင္ႏိုင္ရာ၏။ (၂၇)

၁ဝ၁ဝ။ အကယ္၍ လူ႕ေဘာင္မွ ရဟန္းေဘာင္သို႔ ဝင္ေရာက္ျငားအံ့၊ ပူေဇာ္ အထူးကို ခံေတာ္မူထိုက္ေသာ အလံုးစံုေသာတရားတို႔ကို ကိုယ္တိုင္မွန္စြာသိေတာ္မူေသာ ကိေလသာအပိတ္အဖံုးကို ဖြင့္လွစ္ၿပီးေသာ အတုမရွိေသာ ဘုရား ျဖစ္ႏိုင္၏။ (၂၈)

၁ဝ၁၁။ ငါ၏ အသက္အရြယ္ အမ်ဳိးအႏြယ္ကိုလည္းေကာင္း၊ လကၡဏာႏွင့္ ေဝဒက်မ္းကိုလည္းေကာင္း၊ သင္ၾကားထားအပ္ေသာ ငါ့တပည့္တို႔ကိုလည္းေကာင္း၊ ထို႔ျပင္ ဦးေခါင္းႏွင့္ဦးေခါင္းျပဳတ္က်မႈကိုလည္းေကာင္း (ဤအေမး ခုနစ္ခုတို႔ကို) စိတ္ျဖင့္သာလွ်င္ ေမးၾကကုန္ေလာ့။ (၂၉)

၁ဝ၁၂။ အကယ္၍ အပိတ္အပင္မရွိ ျမင္စြမ္းေတာ္မူႏိုင္ေသာ ျမတ္စြာဘုရား ျဖစ္ခဲ့မူ စိတ္ျဖင့္ေမးအပ္ေသာ ျပႆနာတို႔ကို ႏႈတ္ျဖင့္ ေျဖၾကားေတာ္မူလိမ့္မည္။ (၃ဝ)

၁ဝ၁၃-၁ဝ၁၅။ အဇိတ တိႆေမေတၱယ် ပုဏၰက ေမတၱဂူ ေဓာတက ဥပသီဝ နႏၵ ေဟမကေတာေဒယ် ကပၸ ဇတုကဏၰိပညာရွိ ဘျဒာဝုဓ ဥဒယ ေပါသာလ ပုဏၰား ေမာဃရာဇပညာရွိပိဂႌယရေသ့ႀကီးဟူေသာတပည့္ပုဏၰား တစ္ဆယ့္ ေျခာက္ေယာက္တို႔သည္ ဗာဝရီပုဏၰား၏ စကားကို ၾကားရ၍ (၃၁-၃၃)

၁ဝ၁၆-၁ဝ၁၇။ ဂိုဏ္းအသီးသီးရွိကုန္ေသာ၊ ေလာကအားလံုး၌ ထင္ရွား ေက်ာ္ေစာကုန္ေသာ၊ စ်ာန္ရၾကသျဖင့္ စ်ာန္ဝင္စားမႈ၌ ေမြ႕ေလ်ာ္ကုန္ေသာ၊ ပညာရွိကုန္ေသာ၊ ေရွးဝါသနာ (သမၼာဆႏၵ)ျဖင့္ထံုအပ္ကုန္ေသာ၊ ဆံက်စ္ထံုး၍ သစ္နက္ ေရကို ေဆာင္ကုန္ေသာ ထိုတပည့္ပုဏၰားအားလံုးတို႔သည္ ဗာဝရီရေသ့ကို ရွိခိုးၾက ၿပီးလွ်င္ အ႐ိုအေသျပဳလ်က္ ေျမာက္အရပ္သို႔ ေရွး႐ႈကာ ဖဲသြားၾကကုန္၏။ (၃၄-၃၅)

၁ဝ၁၈။ ထိုသို႔ သြားေသာအခါ၌ အ႒ကမင္း၏ တည္ေနရာ အာဟိႆတိၿမိဳ႕ေတာ္သို႔ ဝင္ေရာက္ကုန္၏။ ဥေဇၨနီျပည္ ေဂါနဒၶၿမိဳ႕ ေဝဒိႆၿမိဳ႕ ဝနသမည္ေသာ ၿမိဳ႕သို႔လည္းေကာင္း။ (၃၆)

၁ဝ၁၉။ ေကာသမၺီျပည္ သာေကတၿမိဳ႕သို႔လည္းေကာင္း၊ ၿမိဳ႕ တကာတို႔ထက္ျမတ္ေသာ သာဝတၳိျပည္သို႔လည္းေကာင္း၊ ေသတဗ်ၿမိဳ႕သို႔လည္းေကာင္း၊ ကပိလဝတ္ ျပည္သို႔လည္းေကာင္း၊ ကုသိနာ႐ံုျပည္သို႔လည္းေကာင္း။ (၃၇)

၁ဝ၂ဝ-၁ဝ၂၁။ ပါဝါၿမိဳ႕သို႔လည္းေကာင္း၊ ေဘာဂနဂရၿမိဳ႕သို႔လည္းေကာင္း၊ ေဝသာလီျပည္သို႔လည္းေကာင္း၊ ရာဇၿဂိဳဟ္ျပည္သို႔လည္းေကာင္း၊ ဝင္ေရာက္ခဲ့ၾကၿပီးလွ်င္ ေရငတ္ေသာသူသည္ ေအးျမေသာ ေရကို ရသကဲ့သို႔လည္းေကာင္း၊ ကုန္သြယ္သူသည္ မ်ားစြာေသာ လာဘ္ကို ရသကဲ့သို႔လည္းေကာင္း၊ ေႏြရာသီအပူႏွိပ္စက္ခံရ သူသည္ အရိပ္ကို ရသကဲ့သို႔လည္းေကာင္း ႏွစ္သက္ေမြ႕ေလ်ာ္ဖြယ္ရွိေသာပါသာ ဏကနတ္ကြန္းရွိရာ ေတာင္သို႔ အေဆာတလ်င္ တက္ၾကကုန္၏။ (၃၈-၃၉)

၁ဝ၂၂။ ျမတ္စြာဘုရားသည္ကား ထိုအခ်ိန္၌ ရဟန္းသံဃာျခံရံလ်က္ ေတာအတြင္း၌ ျခေသၤ့မင္းေဟာက္သကဲ့သို႔ ရဟန္းတို႔အား တရားေဟာေတာ္မူ၏။ (၄ဝ)

၁ဝ၂၃။ အဇိတသည္ ေနမင္းကို ျမင္ရဘိသကဲ့သို႔လည္းေကာင္း၊ တစ္ဆယ့္ငါးရက္ေန႔၌ ထြက္လာေသာ လျပည့္ဝန္းကို ျမင္ရဘိသကဲ့သို႔လည္းေကာင္း အရာမကေသာ ေရာင္ျခည္ရွိေတာ္မူေသာ ျမတ္စြာဘုရားကို ဖူးျမင္ရေလ၏။ (၄၁)

၁ဝ၂၄။ ထို႔ေနာင္ ျမတ္စြာဘုရား၏ကိုယ္ေတာ္၌ ျပည့္စံုေသာ လကၡဏာေတာ္ကို ျမင္ရ၍ တစ္ခုေသာေနရာ၌ ရပ္တည္လ်က္ ရႊင္လန္းႏွစ္သက္သည္ျဖစ္၍ စိတ္ျဖင့္ အေမးျပႆနာတို႔ကို ေမးေလွ်ာက္ေလ၏။ (၄၂)

၁ဝ၂၅။ ရည္ၫႊန္း၍ (ဗာဝရီပုဏၰား၏) အရြယ္ကို ေဟာေတာ္မူပါေလာ့၊ လကၡဏာ အဂၤါႏွင့္တကြ အႏြယ္ကို ေဟာေတာ္မူပါေလာ့၊ ေဝဒက်မ္းတို႔၌ တစ္ဖက္ကမ္းေရာက္သည္ကို ေဟာေတာ္မူပါေလာ့၊ ဗာဝရီပုဏၰားသည္ အဘယ္မွ်ေလာက္ေသာ တပည့္အေပါင္းကို ပို႔ခ်သနည္းဟု စိတ္ျဖင့္သာ အေမးျပႆနာတို႔ကို (ေမးေလွ်ာက္၏)။ (၄၃)

၁ဝ၂၆။ (အဇိတ) ပုဏၰား၏အသက္ တစ္ရာ့ႏွစ္ဆယ္ ရွိ၏။ ထိုပုဏၰားသည္ အႏြယ္အားျဖင့္ ဗာဝရီျဖစ္၏။ ထိုဗာဝရီပုဏၰား၏ ကိုယ္၌ လကၡဏာအဂၤါတို႔ကား သံုးပါးတို႔တည္း၊ ေဝဒက်မ္း၌ တစ္ဖက္ကမ္းေရာက္ တတ္ေျမာက္၏။ (၄၄)

၁ဝ၂၇။ အဘိဓာန္ 'နိဃ႑ဳ'က်မ္း အလကၤာ 'ေကဋဳဘ' က်မ္းႏွင့္ တကြေသာ လကၡဏာက်မ္း ဣတိဟာသက်မ္းတို႔ကို တပည့္ငါးရာတို႔အား သင္ၾကားပို႔ခ်၏။ မိမိဥစၥာျဖစ္ေသာ ေဝဒက်မ္း၌ တစ္ဖက္ကမ္းသို႔ ေရာက္၏ (ဟု ေဟာေတာ္မူ၏)။ (၄၅)

၁ဝ၂၈။ ယံုမွားမႈကို ျဖတ္ေတာက္ေတာ္မူႏိုင္ေသာ လူတို႔ထက္ ျမတ္ေတာ္မူေသာ ျမတ္စြာဘုရား ဗာဝရီပုဏၰား၏ လကၡဏာတို႔ကို အက်ယ္ စိစစ္ေတာ္မူလ်က္ ထင္စြာ ျပေတာ္မူပါ၊ အကြၽႏု္ပ္တို႔အား ယံုမွားမျဖစ္ပါေစလင့္။ (၄၆)

၁ဝ၂၉။ လုလင္ ဗာဝရီပုဏၰားသည္ လွ်ာျဖင့္ မ်က္ႏွာကို ဖံုးအုပ္ႏိုင္၏။ ထို ဗာဝရီ၏ မ်က္ေမွာင္အၾကား၌ ဥဏၰလံုေမြးရွင္ ေပါက္၏။ ထိုဗာဝရီပုဏၰားအား အအိမ္ျဖင့္ ဖံုးလႊမ္းေသာ ပုရိသအဂၤါရွိ၏ဟု သိေလာ့။ (၄၇)

၁ဝ၃ဝ။ တစ္စံုတစ္ရာ အေမးပုစၧာကို တစ္စံုတစ္ရာ မၾကားရဘဲ ျမတ္စြာဘုရား ေျဖေတာ္မူေသာ ျပႆနာတို႔ကို ၾကားနာရ၍ ရေသ့အားလံုးသည္ ဝမ္းေျမာက္ျခင္း ရွိသည္ျဖစ္၍ လက္အုပ္ခ်ီကာ အထူးထူး ၾကံဆ၏။ (၄၈)

၁ဝ၃၁။ စိတ္ျဖင့္ေမးအပ္ေသာ ျပႆနာတို႔ကို အဘယ္သူ ေမးပါသနည္း၊ နတ္သည္ပင္လွ်င္ ေမးသေလာ၊ ျဗဟၼာသည္ပင္ ေမးသေလာ၊ သုဇာသခင္ သိၾကားမင္းသည္ပင္ ေမးသေလာ၊ ျမတ္စြာဘုရားသည္ ဤအေျဖကို အဘယ္သူအား ေျဖၾကား ေတာ္မူပါသနည္း။ (၄၉)

၁ဝ၃၂။ ဗာဝရီပုဏၰားသည္ ဦးေခါင္းကိုလည္းေကာင္း၊ ဦးေခါင္းျပဳတ္က်မႈကိုလည္းေကာင္း ေမးလိုက္ပါ၏။ ျမတ္စြာဘုရား ဘုန္းေတာ္ႀကီးေသာ အသွ်င္ဘုရားသည္ ထိုအေမးကို ေျဖၾကားေတာ္မူပါေလာ့၊ အကြၽႏု္ပ္တို႔၏ ယံုမွားကို ေဖ်ာက္ေတာ္မူပါေလာ့။ (၅)

၁ဝ၃၃။ အဇိတ အမွန္မသိမႈ 'အဝိဇၨာ'သည္ ဦးေခါင္းမည္၏။ ယံုၾကည္မႈ 'သဒၶါ'ေအာက္ေမ့မႈ 'သတိ'တည္ၾကည္မႈ 'သမာဓိ'တို႔ႏွင့္လည္းေကာင္း၊ ကုသိုလ္ကို အလိုရွိမႈ 'ဆႏၵ' အားထုတ္မႈ 'ဝီရိယ'ႏွင့္လည္းေကာင္း ယွဥ္ေသာ (အရဟတၱမဂ္) ဝိဇၨာသည္ ဦးေခါင္းကို ျဖဳတ္ခ်ေသာ တရားမည္၏ဟူ၍ သင္မွတ္ေလေလာ့။ (၅၁)

၁ဝ၃၄။ ထိုသို႔ ေျဖၾကားေတာ္မူေသာအခါမွ အဇိတလုလင္သည္အားႀကီးေသာ ႏွစ္သက္ဝမ္းေျမာက္မႈျဖင့္ တက္ႂကြေသာ ကိုယ္စိတ္ရွိသည္ျဖစ္၍ ပခံုးတစ္ဖက္၌ သစ္နက္ေရကို တင္ကာ ျမတ္စြာဘုရား၏ ေျခေတာ္တို႔ကို ဦးခိုက္ေလ၏။ (၅၂)

၁ဝ၃၅။ ပညာစကၡဳရွိေတာ္မူေသာ အသွ်င္ဘုရား တပည့္တို႔ႏွင့္ အတူတကြ ဗာဝရီပုဏၰားသည္ ဝမ္းေျမာက္ဝမ္းသာ တက္ႂကြေသာ စိတ္ရွိသည္ျဖစ္၍ အသွ်င္ဘုရား၏ ေျခေတာ္တို႔ကို ရွိခိုးလိုက္ပါ၏။ (၅၃)

၁ဝ၃၆။ တပည့္တို႔ႏွင့္ အတူတကြ ဗာဝရီပုဏၰားသည္ ခ်မ္းသာေစသတည္း၊ အဇိတလုလင္ သင္သည္လည္း ခ်မ္းသာေစသတည္း၊ အသက္ရွည္ေစသတည္း။ (၅၄)

၁ဝ၃၇။ ဗာဝရီပုဏၰား၏လည္းေကာင္း၊ သင္အဇိတ၏လည္းေကာင္း၊ တပည့္အားလံုးတို႔၏ လည္းေကာင္း ယံုမွားအားလံုးကို သင္တို႔အား ငါဘုရား ေမးခြင့္ ျပဳၿပီ၊ သင္တို႔၏ စိတ္၌ ေမးလိုေသာ ပုစၧာဟူသမွ်ကို ေမးၾကကုန္ေလာ့။ (၅၅)

၁ဝ၃၈။ ျမတ္စြာဘုရားက ေမးခြင့္ျပဳေတာ္မူသျဖင့္ အဇိတလုလင္သည္ ထိုင္ၿပီးလွ်င္ လက္အုပ္ခ်ီကာ ပဌမအေမးျပႆနာကို ထိုပါသဏကနတ္ကြန္း၌ ျမတ္စြာဘုရားအား ေမးေလွ်ာက္ေလ၏။ (၅၆)

ဝတၳဳဂါထာ ၿပီး၏။

၁-အဇိတမာဏဝပုစၧာ

၁ဝ၃၉။ (အဇိတသည္ ဤသို႔ ေမးေလွ်ာက္၏) -

ေလာကကို အဘယ္တရားက ဖံုးလႊမ္းထားပါသနည္း၊ ေလာကသည္ အဘယ္တရားေၾကာင့္ မထင္ရွားပါသနည္း၊ အဘယ္တရားကို လိမ္းက်ံကပ္ၿငိတတ္ေသာတရားဟု ေဟာေတာ္မူပါ သနည္း၊ အဘယ္တရားသည္ ထိုေလာက၏ ေဘးႀကီး ျဖစ္ပါသနည္း။ (၁)

၁ဝ၄ဝ။ (ျမတ္စြာဘုရားသည္ ဤသို႔ မိန္႔ေတာ္မူ၏) -

အဇိတ ေလာကကို မသိမႈ 'အဝိဇၨာ' က ဖံုးလႊမ္းထား၏။ မိမိအားသာ ျဖစ္ေစလို၍ သူတစ္ပါးအား မျဖစ္ေစလိုမႈ 'မစၧရိယ'ႏွင့္ ေမ့ေလ်ာ့မႈ 'ပမာဒ' တရားေၾကာင့္ ေလာကသည္ မထင္ရွား၊ ျမည္တမ္းေၾကာင္း (တဏွာ) ကို (ေလာကကို) လိမ္းက်ံ ကပ္ၿငိတတ္ေသာတရားဟု ငါ ဆို၏။ သံသရာဝဋ္ (ဒုကၡ)သည္ ထိုေလာက၏ ေဘးႀကီး ျဖစ္၏။ (၂ဝ)

၁ဝ၄၁။ (အဇိတသည္ ဤသို႔ ေမးေလွ်ာက္၏) -

အာယတနအားလံုးတို႔၌ တဏွာအလ်ဥ္တို႔သည္ စီးကုန္၏။ တဏွာအလ်ဥ္တို႔ကို အဘယ္တရားသည္ တားျမစ္ပိတ္ပင္ႏိုင္ပါသနည္း၊ တဏွာအလ်ဥ္တို႔ကို ေစာင့္စည္း ပိတ္ဆို႔ႏိုင္ေသာတရားကို ေဟာေတာ္မူပါေလာ့၊ အဘယ္တရားက တဏွာအလ်ဥ္တို႔ကို ေစာင့္စည္းပိတ္ဆို႔ႏိုင္ပါသနည္း။ (၃)

၁ဝ၄၂။ (ျမတ္စြာဘုရားသည္ ဤသို႔ မိန္႔ေတာ္မူ၏) -

အဇိတ ေလာက၌ စီးသြားကုန္ေသာတဏွာအလ်ဥ္တို႔ကို ေအာက္ေမ့မႈ 'သတိ'သည္ တားျမစ္ပိတ္ပင္ႏိုင္၏။ တဏွာအလ်ဥ္တို႔ကို ေစာင့္စည္းပိတ္ဆို႔ႏိုင္ေသာတရားကို ငါဆိုအံ့၊ ပညာက ထိုတဏွာအလ်ဥ္တို႔ကို ေစာင့္စည္းပိတ္ဆို႔ႏိုင္၏။ (၄)

၁ဝ၄၃။ (အဇိတသည္ ဤသို႔ ေမးေလွ်ာက္၏) -

အသွ်င္ဘုရား ပညာသည္လည္းေကာင္း၊ သတိသည္လည္းေကာင္း၊ နာမ္႐ုပ္သည္ လည္းေကာင္း ရွိပါ၏။ ဤပညာ သတိ နာမ္႐ုပ္တရားသည္ အဘယ္၌ ခ်ဳပ္ပါသနည္း၊ ေမးအပ္ေသာ အသွ်င္ဘုရားသည္ ဤအေၾကာင္းကို အကြၽႏု္ပ္အား ေဟာေတာ္မူပါေလာ့။ (၅)

၁ဝ၄၄။ အဇိတ သင္ေမးအပ္ေသာ အေမးျပႆနာကို ငါ ေျဖအံ့၊ အၾကင္နိဗၺာန္၌ နာမ္သည္လည္းေကာင္း၊ ႐ုပ္သည္လည္းေကာင္း အႂကြင္းမဲ့ ခ်ဳပ္၏။ ကုသိုလ္ကံ အကုသိုလ္ကံ ဟူေသာ အဘိသခၤါရဝိညာဏ္၏ ခ်ဳပ္ရာ နိဗၺာန္၌ ဤနာမ္႐ုပ္သည္ ခ်ဳပ္၏။ (၆)

၁ဝ၄၅။ ျမတ္စြာဘုရား ဤေလာက၌ အၾကင္ပုဂၢိဳလ္တို႔သည္ကား တရားကိုသိၿပီးေသာ ရဟႏၲာပုဂၢိဳလ္ ျဖစ္ကုန္၏။ မ်ားစြာေသာ အၾကင္ပုဂၢိဳလ္တို႔သည္ကား က်င့္ဆဲ 'ေသကၡ' ပုဂၢိဳလ္တို႔ ျဖစ္ကုန္၏။ ထိုပုဂၢိဳလ္တို႔၏ အက်င့္ကို ေမးအပ္ေသာ ရင့္က်က္ေသာ ပညာရွိေတာ္မူေသာ အသွ်င္ဘုရားသည္ အကြၽႏု္ပ္အား ေဟာေတာ္မူပါေလာ့ (ဟု ေလွ်ာက္၏)။ (၇)

၁ဝ၄၆။ ရဟန္းသည္ ကာမတို႔၌ မတပ္မက္ မတြယ္တာရာ၊ စိတ္ညစ္ညဴး ေနာက္က်ဳသူ မျဖစ္ရာ၊ တရားအားလံုးတို႔၌ လိမၼာသည္ သတိရွိသည္ျဖစ္၍ ေနထိုင္ရာ၏ဟု (ေဟာေတာ္မူ၏)။ (၈)

ေရွးဦးစြာေသာ အဇိတမာဏဝပုစၧာ ၿပီး၏။

၂-တိႆေမေတၱယ်မာဏဝပုစၧာ

၁ဝ၄၇။ (တိႆေမေတၱယ်သည္ ဤသို႔ ေမးေလွ်ာက္၏) -

ဤေလာက၌ အဘယ္သူသည္ ေရာင့္ရဲလြယ္သူ ျဖစ္ပါသနည္း၊ အဘယ္သူအား တုန္လႈပ္မႈတို႔ မရွိပါကုန္သနည္း၊ အဘယ္သူသည္ အစြန္းႏွစ္ဖက္ကိုလည္းေကာင္း၊ အလယ္ကိုလည္းေကာင္း ပညာျဖင့္သိ၍ မလိမ္းက်ံ မကပ္ၿငိပါသနည္း၊ အဘယ္ သူကို မဟာပုရိသဟူ၍ ေဟာေတာ္မူပါသနည္း၊ ဤေလာက၌ အဘယ္သူသည္ ခ်ဳပ္စပ္တတ္ေသာတဏွာကို လြန္ေျမာက္ပါသနည္း။ (၁)

၁ဝ၄၈။ (ျမတ္စြာဘုရားသည္ ဤသို႔ မိန္႔ေတာ္မူ၏) -

ေမေတၱယ် အၾကင္ရဟန္းသည္ ကာမတို႔၌ အျပစ္ကို ျမင္၍ မဂ္အက်င့္ျမတ္ကို က်င့္သံုးသူတပ္မက္မႈ 'တဏွာ' ကင္းသူ အခါ ခပ္သိမ္း ေအာက္ေမ့မႈ 'သတိ' ရွိသူ ပညာျဖင့္ ဆင္ျခင္၍ ၿငိမ္းေအးသူျဖစ္၏။ ထိုရဟန္းအား တုန္လႈပ္တတ္ေသာတဏွာဒိ႒ိတို႔ မရွိကုန္။ (၂)

၁ဝ၄၉။ ထိုရဟန္းသည္ ဒုကၡသစၥာ သမုဒယသစၥာဟူေသာ အစြန္းႏွစ္ဖက္ကိုလည္းေကာင္း၊ နိေရာဓသစၥာဟူေသာ အလယ္ကိုလည္းေကာင္း မဂ္ပညာျဖင့္ သိ၍ (တဏွာဒိ႒ိတို႔ျဖင့္) မလိမ္းက်ံ မကပ္ၿငိေတာ့ေပ၊ ထိုရဟန္းကို မဟာပုရိသဟူ၍ ငါ ဆို၏။ ထိုရဟန္းသည္ ဤေလာက၌ ခ်ဳပ္စပ္တတ္ေသာတဏွာကို လြန္ေျမာက္ေလၿပီ။ (၃)

ႏွစ္ခုေျမာက္ တိႆေမေတၱယ်မာဏဝပုစၧာ ၿပီး၏။

၃-ပုဏၰကမာဏဝပုစၧာ

၁ဝ၅ဝ။ (ပုဏၰကသည္ ဤသို႔ ေမးေလွ်ာက္၏) -

တုန္လႈပ္မႈ 'တဏွာ' ကင္းေတာ္မူၿပီးေသာ အကုသိုလ္အျမစ္အရင္းကို ျမင္ေတာ္မူေသာ အသွ်င္ဘုရားကို ျပႆနာေမးရန္ အလိုရွိသည္ျဖစ္၍ အကြၽႏု္ပ္ ေရာက္လာခဲ့ပါ၏။ ဤေလာက၌ ရေသ့တို႔သည္လည္းေကာင္း၊ လူတို႔သည္လည္းေကာင္း၊ မင္းတို႔သည္လည္းေကာင္း၊ ပုဏၰားတို႔သည္လည္းေကာင္း အဘယ္ကို မွီကုန္၍ နတ္တို႔အား ယဇ္ပူေဇာ္မႈကို အမ်ားအျပား ျပဳၾကပါကုန္သနည္း ျမတ္စြာဘုရား ထိုအေၾကာင္းကို ေမးေလွ်ာက္ပါ၏။ ထိုအေၾကာင္းကို အကြၽႏု္ပ္အားေဟာေတာ္မူပါေလာ့။ (၁)

၁ဝ၅၁။ (ျမတ္စြာဘုရားသည္ ဤသို႔ မိန္႔ေတာ္မူ၏) -

ပုဏၰက ဤေလာက၌ ရေသ့တို႔သည္လည္းေကာင္း၊ လူတို႔သည္လည္းေကာင္း၊ မင္းတို႔သည္လည္းေကာင္း၊ ပုဏၰားတို႔သည္လည္းေကာင္း ဤသူအားလံုးတို႔သည္ လူ နတ္ ျဗဟၼာ အျဖစ္ကို ေတာင့္တၾကကုန္လ်က္ နတ္တို႔အား ပူေဇာ္မႈကို အမ်ားအျပား ျပဳၾကကုန္၏။ ထိုသူအားလံုးတို႔သည္ ဇရာစေသာ ဝဋ္ဆင္းရဲကိုမွီကုန္လ်က္ ပူေဇာ္မႈကို ျပဳကုန္၏။ (၂)

၁ဝ၅၂။ (ပုဏၰကသည္ ဤသို႔ ေလွ်ာက္၏) -

ျမတ္စြာဘုရား ရေသ့တို႔သည္လည္းေကာင္း၊ လူတို႔သည္လည္းေကာင္း၊ မင္းတို႔သည္ လည္းေကာင္း၊ ပုဏၰားတို႔သည္လည္းေကာင္း ဤသူအားလံုးတို႔သည္ နတ္တို႔အား ပူေဇာ္မႈကို အမ်ားအျပား ျပဳၾကပါကုန္၏။ ျမတ္စြာဘုရား အသို႔ပါနည္း၊ ပူေဇာ္မႈ၌ မေမ့မေလ်ာ့ကုန္ေသာ ထိုသူတို႔သည္ ပဋိသေႏၶေနမႈကိုလည္းေကာင္း အိုမႈကိုလည္းေကာင္း လြန္ေျမာက္ႏိုင္ပါကုန္ သေလာ၊ ထိုအေၾကာင္းကို ေမးေလွ်ာက္ပါ၏။ ထိုအေၾကာင္းကို အကြၽႏု္ပ္အား ေဟာေတာ္မူပါေလာ့။ (၃)

၁ဝ၅၃။ (ျမတ္စြာဘုရားသည္ ဤသို႔ မိန္႔ေတာ္မူ၏) -

ပုဏၰက အၾကင္သူတို႔သည္ လူ နတ္ ျဗဟၼာအျဖစ္ကို ေတာင့္တကုန္၏။ လွဴဖြယ္ ဝတၳဳ အလွဴခံပုဂၢိဳလ္အလွဴ၏ အက်ဳိးအာနိသင္ကို ခ်ီးမြမ္းကုန္၏။ ႁမြက္ဆို တမ္း တကုန္၏။ ပူေဇာ္ပသၾကကုန္၏။ လူ နတ္ ျဗဟၼာအျဖစ္ကို ရမႈကို စြဲ၍ ကာမတို႔ကို တမ္းတကုန္၏။ ထိုသူတို႔သည္ ပူေဇာ္မႈကိုအားထုတ္ၾကကုန္ေသာ္လည္း ဘဝကို တပ္စြန္းမႈ 'တဏွာ'ျဖင့္ တပ္မက္ကုန္ေသာေၾကာင့္ ပဋိသေႏၶေနမႈအိုမႈစေသာ ဝဋ္ ဆင္းရဲကို မလြန္ေျမာက္ႏိုင္ကုန္ဟု ငါ ဆို၏။ (၄)

၁ဝ၅၄။ (ပုဏၰကသည္ ဤသို႔ ေမးေလွ်ာက္၏) -

ျမတ္စြာဘုရား ထိုသူတို႔သည္ ပူေဇာ္မႈကိုအားထုတ္ၾကပါကုန္ေသာ္လည္း ပူေဇာ္မႈတို႔ျဖင့္ပဋိသေႏၶေနမႈ အိုမႈစေသာ ဝဋ္ဆင္းရဲကို အကယ္၍ မလြန္ေျမာက္ႏိုင္ကုန္ပါမူ အဘယ္သူသည္ နတ္ေလာက လူ႕ေလာက၌ ပဋိသေႏၶေနမႈ အိုမႈစေသာ ဝဋ္ဆင္းရဲကို လြန္ေျမာက္ႏိုင္ပါသနည္း၊ ျမတ္စြာဘုရား ထိုအေၾကာင္းကို ေမး ေလွ်ာက္ပါ၏။ ထိုအေၾကာင္းကို အကြၽႏု္ပ္အားေဟာေတာ္မူပါေလာ့။ (၅)

၁ဝ၅၅။ (ျမတ္စြာဘုရားသည္ ဤသို႔ မိန္႔ေတာ္မူ၏) -

ပုဏၰက ေလာက၌ အၾကင္သူအား မိမိအတြင္းအပ သေဘာတရားတို႔ကို ပညာျဖင့္ ဆင္ျခင္၍ တစ္စံုတစ္ခုေသာ ေလာက၌ တုန္လႈပ္တတ္ေသာ တဏွာမရွိ၊ ထိုသူသည္ ကိေလသာ ၿငိမ္းေအးသူ ဒုစ႐ိုက္အခိုးကင္းသူ ဆင္းရဲေၾကာင္း ကိေလသာ ကင္းၿပီးသူ တဏွာကင္းၿပီးသူ ျဖစ္၍ ပဋိသေႏၶေနမႈ အိုမႈစေသာ ဝဋ္ဆင္းရဲကို ကူးေျမာက္ႏိုင္၏ဟု ငါ ဆို၏။ (၆)

သံုးခုေျမာက္ ပုဏၰကမာဏဝပုစၧာ ၿပီး၏။

၄-ေမတၱဂူမာဏဝပုစၧာ

၁ဝ၅၆။ (ေမတၱဂူသည္ ဤသို႔ ေမးလွ်ာက္၏) -

ျမတ္စြာဘုရား အသွ်င္ဘုရားကို မဂ္ဉာဏ္ေလးပါးတို႔ျဖင့္ အဆံုးသို႔ ေရာက္ၿပီး သူ ပြါးမ်ားၿပီးေသာ စိတ္ရွိသူဟူ၍ အကြၽႏု္ပ္ ေအာက္ေမ့မွတ္ထင္ပါ၏။ ေလာက၌ ဆင္းရဲဟူသမွ်တို႔သည္ အမ်ားအျပားရွိပါကုန္၏။ ဤဆင္းရဲတို႔သည္ အဘယ္ေၾကာင့္ ျဖစ္ေပၚလာပါကုန္သနည္း၊ ထိုအေၾကာင္းကို ေမးေလွ်ာက္ပါ၏။ အသွ်င္ဘုရားသည္ ထိုအေၾကာင္းကို အကြၽႏု္ပ္အား ေဟာေတာ္မူပါေလာ့။ (၁)

၁ဝ၅၇။ (ျမတ္စြာဘုရားသည္ ဤသို႔ မိန္႔ေတာ္မူ၏) -

ေမတၱဂူ ဆင္းရဲ၏ ျဖစ္ေၾကာင္းအစကို ငါ့အား သင္ ေမး၏။ ထိုဆင္းရဲျဖစ္ ေၾကာင္းအစကိုငါသိသည့္အတိုင္း သင့္အား ေဟာၾကားအံ့၊ ေလာက၌ အမ်ား အျပားအားျဖင့္ ျဖစ္ကုန္ေသာ ဆင္းရဲအားလံုးတို႔သည္ ကံကိေလသာစေသာ ဥပဓိဟူေသာ အေၾကာင္းေၾကာင့္ ျဖစ္ေပၚလာကုန္၏။ (၂)

၁ဝ၅၈။ အၾကင္သူသည္ ပညာမဲ့သည္ျဖစ္၍ ကံကိေလသာစေသာ ဥပဓိကို ျပဳ လုပ္၏။ ပညာမဲ့ေသာ ထိုသူသည္ အဖန္တလဲလဲ ပဋိသေႏၶေနျခင္းစေသာ ဆင္းရဲသို႔ ေရာက္ရ၏။ ထို႔ေၾကာင့္ ဇာတိ (စေသာ) ဝဋ္ဆင္းရဲ၏ ျဖစ္ေၾကာင္းကို အဖန္ ဖန္ ႐ႈဆင္ျခင္လ်က္ (အနိစၥ စသည္ကို) ပိုင္းျခားသိသည္ျဖစ္၍ကံကိေလသာ စေသာ ဥပဓိကို မျပဳလုပ္ရာ။ (၃)

၁ဝ၅၉။ အၾကင္ပုစၧာကို အကြၽႏု္ပ္တို႔ ေမးခဲ့ပါကုန္၏။ အသွ်င္သည္ ထိုပုစၧာကို အကြၽႏု္ပ္အားေျဖၾကားေတာ္မူခဲ့ၿပီ၊ အသွ်င္ဘုရားအား အျခားေသာ ပုစၧာကို ေမးပါကုန္အံ့၊ တိုက္တြန္းပါ၏။ ထိုပုစၧာကို ေျဖၾကားေတာ္မူပါေလာ့၊ ပညာရွိတို႔သည္ သံသရာ အလ်ဥ္ကိုလည္းေကာင္း၊ ပဋိသေႏၶေနမႈကိုလည္းေကာင္း၊ အိုမႈကိုလည္းေကာင္း၊ ပူေဆြးမႈ ငိုေႂကြးမႈကိုလည္းေကာင္း အဘယ္သို႔ လြန္ေျမာက္ပါကုန္ သနည္း၊ ေတာင္းပန္ပါ၏။ ထိုတရားကို အသွ်င္ဘုရား သိေတာ္မူၿပီးျဖစ္ေသာေၾကာင့္ ထိုအေမးကို အကြၽႏ္ုပ္အား ေျဖၾကားေတာ္မူပါ။ (၄)

၁ဝ၆ဝ။ (ျမတ္စြာဘုရားသည္ ဤသို႔ မိန္႔ေတာ္မူ၏) -

ေမတၱဂူ ယခုဘဝ၌ပင္ ကိုယ္တိုင္မ်က္ေမွာက္ျပဳႏိုင္ေသာ နိဗၺာန္ေရာက္ေၾကာင္း တရားကို သင့္အား ငါေဟာၾကားေပအံ့။ ယင္းသို႔ ေသာတရားကို သိ၍ ေအာက္ ေမ့မႈ သတိရွိလ်က္ က်င့္ၾကံအားထုတ္သူသည္ ေလာက၌ ကပ္ၿငိတြယ္တာမႈ 'တဏွာ'ကို လြန္ေျမာက္ႏိုင္ရာ၏။ (၅)

၁ဝ၆၁။ ျမတ္စြာဘုရားသည္ အၾကင္တရားကို သိ၍ ေအာက္ေမ့မႈ 'သတိ' ရွိလ်က္က်င့္ၾကံအားထုတ္သူသည္ ေလာက၌ ကပ္ၿငိတြယ္တာမႈ 'တဏွာ'ကို လြန္ ေျမာက္ႏိုင္ရာ၏။ ျမတ္ေသာ ထိုတရားကို အကြၽႏု္ပ္ အလြန္ႏွစ္သက္လွပါ၏။ (၆)

၁ဝ၆၂။ (ျမတ္စြာဘုရားသည္ ဤသို႔ မိန္႔ေတာ္မူ၏) -

ေမတၱဂူ ပစၥဳပၸန္ အတိတ္ အနာဂတ္စေသာတရားအားလံုးကို (အနိစၥစေသာ အျပားအားျဖင့္) သင္သိ၏။ ထိုတရားအားလံုးတို႔၌ ႏွစ္သက္မႈကိုလည္းေကာင္း၊ တဏွာဒိ႒ိဟူေသာတည္ရာအိမ္ကိုလည္းေကာင္း၊ အဘိသခၤါရဝိညာဏ္ကိုလည္းေကာင္း ႏုတ္ပယ္ေလေလာ့၊ ဤသို႔ ႏုတ္ပယ္ႏိုင္သည္ရွိေသာ္ ဘဝ၌ မတည္ရာ။ (၇)

၁ဝ၆၃။ ဤသို႔ ဆိုခဲ့ၿပီးသည့္အတိုင္း ေနေလ့ရွိေသာ ပညာရွိရဟန္းသည္ ေအာက္ေမ့မႈ 'သတိ' ရွိလ်က္မေမ့မေလ်ာ့က်င့္ကာ တဏွာဒိ႒ိအားျဖင့္ ျမတ္ႏိုးမႈတို႔ကို ပယ္စြန္႔သည္ရွိေသာ္ ဤဘဝ၌ပင္လွ်င္ပဋိသေႏၶေနမႈ အိုမႈ စိုးရိမ္မႈ ငိုေႂကြးမႈဟူေသာ ဆင္းရဲကို ပယ္စြန္႔ႏိုင္ရာ၏။ (၈)

၁ဝ၆၄။ ေဂါတမႏြယ္ဖြား ျမတ္စြာဘုရား ျမတ္စြာဘုရား၏ ေကာင္းစြာေဟာ ၾကားေတာ္မူအပ္ေသာ ကံကိေလသာစေသာ ဥပဓိကို ပယ္တတ္သည့္ ထိုစကားကို အကြၽႏု္ပ္ ႏွစ္သက္ပါ၏။ ထိုတရားကို အသွ်င္ဘုရား သိေတာ္မူၿပီးျဖစ္ေသာေၾကာင့္ ျမတ္စြာဘုရားသည္ မခြၽတ္ဧကန္ပင္ ဆင္းရဲကို ပယ္ေတာ္မူႏိုင္ပါ၏။ (၉)

၁ဝ၆၅။ ျမတ္စြာဘုရား အကြၽႏု္ပ္ ၾကံစည္မိသည္ကား အသွ်င္ဘုရားသည္ အၾကင္သူတို႔ကို မျပတ္ခါခါဆံုးမေတာ္မူရာ၏။ ထိုသူတို႔သည္လည္း ဆင္းရဲကို ပယ္ႏိုင္ကုန္ရာ၏။ မေကာင္းမႈကို ျပဳေတာ္မမူေသာ ျမတ္စြာဘုရား ထို႔ေၾကာင့္ အသွ်င္ဘုရားသို႔ ခ်ဥ္းကပ္၍ အကြၽႏု္ပ္ ရွိခိုးပါ၏။ ျမတ္စြာဘုရားသည္ အကြၽႏု္ပ္ကို မျပတ္ခါခါ ဆံုးမေတာ္မူတန္ရာပါ၏။ (၁ဝ)

၁ဝ၆၆။ ေမတၱဂူ အၾကင္သူကို သင္သည္ မေကာင္းမႈမွ အပျပဳၿပီးသူ မဂ္ ဉာဏ္ေလးပါးတို႔ျဖင့္အဆံုးသို႔ ေရာက္ၿပီးသူေၾကာင့္ၾကမႈမရွိသူ ကာမဘဝ၌ ကပ္ ၿငိျခင္း မရွိသူဟူ၍ သိရာ၏။ ထိုသူသည္ မခြၽတ္လွ်င္ ဤသံသရာအလ်ဥ္ 'ၾသဃ'ကို လြန္ေျမာက္ၿပီးသူ တစ္ဖက္ကမ္း (နိဗၺာန္သို႔) ကူးေျမာက္ၿပီးသူကိေလသာ ဆူး ေျငာင့္မရွိသူ ယံုမွားကင္းသူ ျဖစ္ႏိုင္ေတာ့၏။ (၁၁)

၁ဝ၆၇။ ဤေလာက၌ အၾကင္သူသည္ ပညာ ရွိ၏။ ေလးပါးေသာ မဂ္ဉာဏ္တို႔ျဖင့္ အဆံုးသို႔ ့ေရာက္၏။ ထိုသူသည္ ဘဝငယ္ ဘဝႀကီး၌ ဤရာဂစေသာ ကပ္ၿငိတြယ္တာမႈကို ပယ္စြန္႔ေသာေၾကာင့္ တဏွာကင္းၿပီးသူ ဆင္းရဲေၾကာင္း ကိေလသာကင္းၿပီးသူ တြယ္တာမႈ ကင္းၿပီးသူျဖစ္၍ ပဋိသေႏၶေနမႈအိုမႈစေသာ ဝဋ္ဆင္းရဲကို ကူးေျမာက္ႏိုင္၏ဟု ငါ ဆို၏။ (၁၂)

ေလးခုေျမာက္ ေမတၱဂူမာဏဝပုစၧာ ၿပီး၏။

၅-ေဓာတကမာဏဝပုစၧာ

၁ဝ၆၈။ (ေဓာတကသည္ ဤသို႔ ေမးေလွ်ာက္၏) -

အျမတ္တရားကို ရွာမွီးေတာ္မူေသာ ျမတ္စြာဘုရား အသွ်င္ဘုရားကို ေမး ေလွ်ာက္ပါ၏။ ထိုအေၾကာင္းကို အကြၽႏု္ပ္အား ေဟာေတာ္မူပါေလာ့၊ အသွ်င္ဘုရား၏ စကားေတာ္ကိုအလြန္ၾကားနာလိုပါ၏။ အသွ်င္ဘုရား ႁမြက္ဆိုသံကို ၾကားနာ ရ၍ မိမိ၏ ရာဂစသည္ ၿငိမ္းေအးျခင္းငွါက်င့္ႏိုင္ရာပါ၏။ (၁)

၁ဝ၆၉။ (ျမတ္စြာဘုရားသည္ ဤသို႔ မိန္႔ေတာ္မူ၏) -

ေဓာတက ထိုသို႔ ျဖစ္လွ်င္ ျပင္းစြာအားထုတ္မႈကို ျပဳေလာ့၊ ဤငါဘုရား အထံမွ တရားသံကိုၾကားနာရ၍ ဤငါဘုရား သာသနာေတာ္၌သာလွ်င္ ရင့္က်က္ေသာ ပညာရွိသည္ေအာက္ေမ့မႈ 'သတိ' ရွိသည္ျဖစ္၍ မိမိ၏ ရာဂစသည္ ၿငိမ္းေအးျခင္းငွါ က်င့္ရာ၏။ (၂)

၁ဝ၇ဝ။ ထက္ဝန္းက်င္ ျမင္စြမ္းႏိုင္ေသာ ပညာစကၡဳရွိေတာ္မူေသာ ျမတ္စြာဘုရား နတ္ေလာကလူ႕ေလာက၌ ရာဂစေသာေၾကာင့္ၾကမႈ မရွိေသာ မေကာင္းမႈကို အပျပဳၿပီး၍လွည့္လည္ႂကြသြားေတာ္မူေသာ အသွ်င္ဘုရားကို အကြၽႏု္ပ္ ဖူးျမင္ရပါ၏။ ထိုအသွ်င္ဘုရားကို အကြၽႏု္ပ္ရွိခိုးပါ၏။ သာကီႏြယ္ဖြား ျမတ္စြာဘုရား အကြၽႏု္ပ္ကို ယံုမွားမႈတို႔မွ လြတ္ေျမာက္ေစေတာ္မူပါေလာ့။ (၃)

၁ဝ၇၁။ ေဓာတက ေလာက၌ ယံုမွားမႈရွိသူ တစ္ဦးတစ္ေယာက္ကိုမွ် လြတ္ ေျမာက္ေစျခင္းငွါငါဘုရားတတ္ႏိုင္မည္ မဟုတ္၊ သင္သည္ ျမတ္ေသာ နိဗၺာန္ တရားကို သိလတ္ေသာ္ ဤနည္းျဖင့္ဤသံသရာအလ်ဥ္ 'ၾသဃ'ကို လြန္ေျမာက္ႏိုင္ရာ၏။ (၄)

၁ဝ၇၂။ ျဗဟၼာမင္းသဖြယ္ ျဖစ္ေတာ္မူေသာ ျမတ္စြာဘုရား အၾကင္သခၤါရတို႔မွ ကင္းဆိတ္ေသာ နိဗၺာန္တရားကို အကြၽႏု္ပ္ သိရာပါ၏။ အကြၽႏု္ပ္အား သနားသည္ျဖစ္၍ ထိုတရားျဖင့္ဆံုးမေတာ္မူပါေလာ့၊ အကြၽႏု္ပ္သည္ ေကာင္းကင္ကဲ့သို႔ အထူးထူး အေထြေထြရွိသည္အျဖစ္သို႔ မေရာက္မူ၍ ဤသာသနာေတာ္၌သာလွ်င္ ကိေလသာတို႔မွ ၿငိမ္းေအးသည္ျဖစ္၍ တဏွာဒိ႒ိတို႔ကို မမွီဘဲက်င့္ၾကံအားထုတ္ လိုပါ၏။ (၅)

၁ဝ၇၃။ (ျမတ္စြာဘုရားသည္ ဤသို႔ မိန္႔ေတာ္မူ၏) -

ေဓာတက ယခုဘဝ၌ပင္ တစ္ဆင့္ၾကားမဟုတ္ကိုယ္တိုင္မ်က္ေမွာက္ျပဳႏိုင္ေသာ ကိေလသာၿငိမ္းေအးမႈ နိဗၺာန္တရားကို သင့္အား ငါ ေဟာၾကားေပအံ့၊ ယင္းတရားကို သိ၍ ေအာက္ေမ့မႈ 'သတိ' ရွိလ်က္ က်င့္ၾကံအားထုတ္သူသည္ ေလာက၌ ကပ္ၿငိတြယ္တာမႈ 'တဏွာ'ကို လြန္ေျမာက္ႏိုင္ရာ၏။ (၆)

၁ဝ၇၄။ အျမတ္တရားကို ရွာမွီးေတာ္မူေသာ ျမတ္စြာဘုရား အၾကင္ကိေလသာမွ ၿငိမ္းေအးမႈနိဗၺာန္တရားျမတ္ကို သိ၍ ေအာက္ေမ့မႈ 'သတိ' ရွိလ်က္ က်င့္ၾကံအား ထုတ္သူသည္ ေလာက၌ ကပ္ၿငိတြယ္တာမႈ 'တဏွာ'ကို လြန္ေျမာက္ႏိုင္ရာ၏။ ထို ကိေလသာမွ ၿငိမ္းေအးမႈ နိဗၺာန္တရားျမတ္ကိုအကြၽႏု္ပ္ ႏွစ္သက္လွပါ၏။ (၇)

၁ဝ၇၅။ (ျမတ္စြာဘုရားသည္ ဤသို႔ မိန္႔ေတာ္မူ၏) -

ေဓာတက ပစၥဳပၸန္ အတိတ္ အနာဂတ္စေသာတရားအားလံုးကို အနိစၥစေသာ အျပားအားျဖင့္ သင္သိ၏။ ေလာက၌ ထိုတရားအားလံုးကို ကပ္ၿငိတတ္ေသာတရားဟု သိ၍ ဘဝႀကီးငယ္၌ ျဖစ္ျခင္းငွါ့တပ္မက္တြယ္တာမႈ 'တဏွာ'ကို မျပဳ ေလလင့္။ (၈)

ငါးခုေျမာက္ ေဓာတကမာဏဝပုစၧာ ၿပီး၏။

၆-ဥပသီဝမာဏဝပုစၧာ

၁ဝ၇၆။ (ဥပသီဝသည္ ဤသို႔ ေမးေလွ်ာက္၏) -

သာကီႏြယ္ဖြား ျမတ္စြာဘုရား အကြၽႏု္ပ္သည္ တစ္ေယာက္တည္း အမွီမရွိဘဲ ႀကီးက်ယ္ေသာ 'ၾသဃ' သံသရာအလ်ဥ္ကို ကူးေျမာက္ျခင္းငွါ မတတ္ႏိုင္ပါ၊ ထက္ ဝန္းက်င္ ျမင္စြမ္းႏိုင္ေသာ ပညာစကၡဳရွိေသာ ျမတ္စြာဘုရား အၾကင္တရားကိုမွီ၍ ဤသံသရာ အလ်ဥ္ 'ၾသဃ'ကို ကူးေျမာက္ႏိုင္ရာ၏။ ထိုမွီရာ တရားကို ေဟာ ေတာ္မူပါေလာ့။ (၁)

၁ဝ၇၇။ (ျမတ္စြာဘုရားသည္ ဤသို႔ မိန္႔ေတာ္မူ၏) -

ဥပသီဝ ေအာက္ေမ့မႈ 'သတိ' ရွိလ်က္ အာကိၪၥညာယတနသမာပတ္ကို အနိစၥ စေသာအားျဖင့္ ႐ႈသည္ျဖစ္၍ (တစ္စံုတစ္ခုမွ်) မရွိဟူေသာ (အာကိၪၥညာယတန သမာပတ္ကို)မွီ၍သံသရာအလ်ဥ္ 'ၾသဃ'ကို ကူးေျမာက္ေလေလာ့၊ ကာမတို႔ကို ပယ္လ်က္ ယံုမွားျခင္းတို႔မွ ကင္းေပ်ာက္သည္ျဖစ္၍ တပ္မက္မႈ 'တဏွာ'ကုန္ရာ (နိဗၺာန္) ကို ေန႔ေရာညဥ့္ပါ ထင္စြာ ႐ႈေလေလာ့။ (၂)

၁ဝ၇၈။ (ဥပသီဝသည္ ဤသို႔ ေမးေလွ်ာက္၏) -

ျမတ္စြာဘုရား အၾကင္သူသည္ အလံုးစံုေသာ ကာမတို႔၌ တပ္မက္မႈ ကင္း၏။ အာကိၪၥညာယတနသမာပတ္ကို အမွီျပဳလ်က္ တစ္ပါးေသာ သမာပတ္ကို စြန္႔၍ ျမတ္ေသာ အာကိၪၥညာယတနသမာပတ္ဟူေသာ သညာဝိေမာကၡ၌ ႏွလံုးသြင္း၏။ ထိုသူသည္ အာကိၪၥညာယတနျဗဟၼာ့ဘံု၌ ေရာက္သည္ျဖစ္၍ တည္ရာသေလာ။ (၃)

၁ဝ၇၉။ (ျမတ္စြာဘုရားသည္ ဤသို႔ မိန္႔ေတာ္မူ၏) -

ဥပသီဝ အၾကင္ သူသည္ အလံုးစံုေသာ ကာမတို႔၌ တပ္မက္မႈ ကင္း၏။ အာကိၪၥညာယတနသမာပတ္ကို အမွီျပဳလ်က္ တစ္ပါးေသာ သမာပတ္ကို စြန္႔၍ ျမတ္ေသာ အာကိၪၥညာယတနသမာပတ္ဟူေသာ သညာဝိေမာကၡၡ၌ ႏွလံုးသြင္း၏။ ထိုသူသည္ အာကိၪၥညာယတနျဗဟၼာ့ဘံု၌ ေရာက္သည္ျဖစ္၍ တည္ရာ၏။ (၄)

၁ဝ၈ဝ။ (ဥပသီဝသည္ ဤသို႔ ေမးေလွ်ာက္၏) -

ထက္ဝန္းက်င္ ျမင္စြမ္းႏိုင္ေသာ ပညာစကၡဳရွိေတာ္မူေသာ ျမတ္စြာဘုရား ထိုသူသည္ ထိုအာကိၪၥညာယတနျဗဟၼာ့ဘံု၌ ေရာက္သည္ျဖစ္၍ တည္ခဲ့မူ ထိုဘံု၌ပင္လွ်င္ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာၿငိမ္းေအးသည္ျဖစ္၍ (ဆင္းရဲတို႔မွ) လြတ္ေျမာက္သည္ ျဖစ္ရာ သေလာ၊သို႔ မဟုတ္မူထိုသို႔ သေဘာရွိေသာသူ၏ ဝိညာဥ္သည္ ေရြ႕ေလ်ာရာေသး သေလာ။ (၅)

၁ဝ၈၁။ (ျမတ္စြာဘုရားသည္ ဤသို႔ မိန္႔ေတာ္မူ၏) -

ဥပသီဝ ေလဟုန္ျဖင့္ လြင့္ေသာ မီးလွ်ံသည္ ခ်ဳပ္ေပ်ာက္ျခင္းသို႔ ေရာက္သကဲ့့သို႔ တစ္စံုတစ္ခုေခၚေဝၚအပ္ေသာ အျဖစ္သို႔ မေရာက္သကဲ့သို႔ ဤအတူ ရဟန္းသည္ နာမကာယမွ လြတ္သည္ျဖစ္၍ခ်ဳပ္ေပ်ာက္ျခင္းသို႔ ေရာက္၏။ တစ္စံုတစ္ခု ေခၚေဝၚအပ္ေသာ အျဖစ္သို႔ မေရာက္။ (၆)

၁ဝ၈၂။ (ဥပသီဝသည္ ဤသို႔ ေမးေလွ်ာက္၏) -

ထိုသူသည္ ခ်ဳပ္ေပ်ာက္ျခင္းသို႔ ေရာက္သြားသေလာ၊သို႔ မဟုတ္ မရွိေတာ့ၿပီ ေလာ၊သို႔ မဟုတ္မူစင္စစ္ ျမဲေသာ သေဘာျဖင့္ မေဖာက္ျပန္ေတာ့ၿပီေလာ၊ ျမတ္စြာဘုရား ေတာင္းပန္ပါ၏။ ထိုတရားကို အသွ်င္ဘုရား သိၿပီးျဖစ္ေသာေၾကာင့္ ထိုအေၾကာင္းကို အကြၽႏု္ပ္အား ေဟာၾကားေတာ္မူပါေလာ့။ (၇)

၁ဝ၈၃။ (ျမတ္စြာဘုရားသည္ ဤသို႔ မိန္႔ေတာ္မူ၏) - ဥပသီဝ ပရိနိဗၺာန္ျပဳျခင္းသို႔ ေရာက္သူအား ႐ုပ္စေသာ အတိုင္းအရွည္ပမာဏ မရွိ၊ အၾကင္ရာဂစေသာ အေၾကာင္းျဖင့္ ထိုသူကို (တပ္မက္သူစသည္ျဖင့္) ဆိုကုန္ ရာ၏။ ထိုသူအား ထိုအေၾကာင္းမ်ဳိးမရွိေတာ့ၿပီ၊ (ခႏၶာစေသာတရား)အားလံုးတို႔ကို ပယ္ႏုတ္ၿပီးကုန္သည္ရွိေသာ္ အလံုးစံုေသာ ေခၚဆိုရာအေၾကာင္းမ်ဳိးကိုလည္း ပယ္ႏုတ္ၿပီး ျဖစ္ကုန္၏။ (၈)

ေျခာက္ခုေျမာက္ ဥပသီဝမာဏဝပုစၧာ ၿပီး၏။

၇-နႏၵမာဏဝပုစၧာ

၁ဝ၈၄။ (နႏၵသည္ ဤသို႔ ေမးေလွ်ာက္၏) -

ေလာက၌ (မုနိ) အမည္ခံ အာဇီဝကစသည္တို႔ ရွိကုန္၏ဟု လူတို႔ေျပာဆိုကုန္၏။ ထိုစကားကို အဘယ့္ေၾကာင့္ ဆိုကုန္သနည္း၊ သမာပတ္ဉာဏ္စသည္ႏွင့္ ျပည့္ စံုေသာသူကို မုနိဟု ဆိုကုန္ပါသေလာ၊သို႔ မဟုတ္ ေခါင္းပါးေသာ အသက္ေမြးမႈႏွင့္ ျပည့္စံုေသာသူကို မုနိဟု ဆိုကုန္ပါသေလာ။ (၁)

၁ဝ၈၅။ နႏၵ ဤသာသနာေတာ္ဝယ္ ခႏၶာစသည္၌ လိမၼာသူတို႔သည္ အျမင္ စင္ၾကယ္မႈျဖင့္ မုနိဟူ၍မဆိုကုန္၊ အၾကားစင္ၾကယ္မႈျဖင့္ မုနိဟူ၍ မဆိုကုန္၊ သမာပတ္စေသာဉာဏ္ျဖင့္ မုနိဟူ၍ မဆိုကုန္၊ အၾကင္သူတို႔သည္ ကိေလသာ စေသာ မာရ္စစ္သည္ ကင္းေအာင္ ျပဳၿပီး၍ ဆင္းရဲ မရွိၾကကုန္၊ ကပ္ၿငိတြယ္တာမႈ 'အာသာ' မရွိၾကကုန္ဘဲ က်င့္ၾကံကုန္၏။ ထိုသူတို႔ကို မုနိဟူ၍ ဆို၏။ (၂)

၁ဝ၈၆။ (နႏၵသည္ ဤသို႔ ေမးေလွ်ာက္၏) -

ဘုန္းေတာ္ႀကီးေသာ ျမတ္စြာဘုရား ဤသမဏျဗာဟၼဏအားလံုးတို႔သည္ ျမင္မႈ ၾကားမႈျဖင့္လည္းစင္ၾကယ္၏ဟု ဆိုကုန္၏။ ေစာင့္ထိန္းမႈ 'သီလ' ေဆာက္တည္မႈ 'ဝတ'ျဖင့္လည္း စင္ၾကယ္၏ဟူ၍ဆိုကုန္၏။ မ်ားေသာ အျပားရွိေသာ ေကာတု ဟလမဂၤလာျဖင့္လည္း စင္ၾကယ္၏ဟု ဆိုကုန္၏။ ျမတ္စြာဘုရား အသို႔ပါနည္း၊ ထိုသမဏျဗာဟၼဏအားလံုးတို႔သည္ ထိုမိမိ အယူ၌ ေစာင့္စည္းေနထိုင္ၾကကုန္သည္ရွိေသာ္ ပဋိသေႏၶေနမႈ အိုမႈကို လြန္ေျမာက္ႏိုင္ပါကုန္သေလာ၊ ျမတ္စြာဘုရားထိုအေၾကာင္းကို ေမးေလွ်ာက္ပါ၏။ အကြၽႏု္ပ္အား ထိုအေၾကာင္းကို ေဟာေတာ္မူပါေလာ့။ (၃)

၁ဝ၈၇။ (ျမတ္စြာဘုရားသည္ ဤသို႔ မိန္႔ေတာ္မူ၏) -

နႏၵ ဤသမဏျဗာဟၼဏအားလံုးတို႔သည္ ျမင္မႈ ၾကားမႈျဖင့္လည္း စင္ၾကယ္၏ဟု ဆိုၾကကုန္၏။ ေစာင့္ထိန္းမႈ 'သီလ' ေဆာက္တည္မႈ 'ဝတ'ျဖင့္လည္း စင္ၾကယ္၏ဟူ၍ ဆိုၾကကုန္၏။ မ်ားေသာ အျပားရွိေသာ ေကာတုဟလမဂၤလာျဖင့္လည္း စင္ၾကယ္၏ဟု ဆိုၾကကုန္၏။ ထိုသမဏျဗာဟၼဏတို႔သည္ မိမိအယူ၌ ယူ၍ ေစာင့္ စည္းေနထိုင္ၾကေစကာမူ ထိုသမဏျဗာဟၼဏတို႔သည္ ပဋိသေႏၶေနမႈ အိုမႈကို မကူး ေျမာက္ႏိုင္ၾကကုန္ဟု ငါ ဆို၏။ (၄)

၁ဝ၈၈။ (နႏၵသည္ ဤသို႔ ေမးေလွ်ာက္၏) -

ျမတ္စြာဘုရား ဤသမဏျဗာဟၼဏအားလံုးတို႔သည္ ျမင္မႈ ၾကားမႈျဖင့္လည္း စင္ၾကယ္၏ဟု ဆိုၾကကုန္၏။ ေစာင့္ထိန္းမႈ 'သီလ' ေဆာက္တည္မႈ 'ဝတ'ျဖင့္လည္း စင္ၾကယ္၏ဟူ၍ ဆိုၾကကုန္၏။ မ်ားေသာ အျပားရွိေသာ ေကာတုဟလမဂၤလာျဖင့္လည္း စင္ၾကယ္၏ဟု ဆိုၾကကုန္၏။ ထိုသမဏျဗာဟၼဏအားလံုးတို႔ကို သံသရာ အယဥ္ 'ၾသဃ'မွ မကူးေျမာက္ႏိုင္ၾကသူတို႔ဟု အကယ္၍ေဟာေတာ္မူခဲ့မူ ျမတ္စြာဘုရား နတ္ေလာက လူ႕ေလာက၌ အဘယ္သူသည္ ပဋိသေႏၶေနမႈ အိုမႈကို ကူးေျမာက္ႏိုင္ပါသနည္း၊ ျမတ္စြာဘုရား ထိုအေၾကာင္းကို ေမးေလွ်ာက္ပါ၏။ အကြၽႏု္ပ္အားထိုအေၾကာင္းကို ေဟာေတာ္မူပါေလာ့။ (၅)

၁ဝ၈၉။ (ျမတ္စြာဘုရားသည္ ဤသို႔ မိန္႔ေတာ္မူ၏) -

နႏၵ သမဏျဗာဟၼဏအားလံုးတို႔ကို ပဋိသေႏၶေနမႈ အိုမႈသည္ ပိတ္ဖံုးအပ္ကုန္၏ဟူ၍ ငါမဆို၊ ဤေလာက၌ အၾကင္သူတို႔သည္ ျမင္ရေသာ ႐ူပါ႐ံု ၾကားရေသာ သဒၵါ႐ံု ေရာက္ရေသာ ဂႏၶ ရသေဖာ႒ဗၺာ႐ံုျဖင့္ စင္ၾကယ္၏ဟူေသာ အယူ ေစာင့္ ထိန္းမႈ 'သီလ' ေဆာက္တည္မႈ 'ဝတ'ျဖင့္စင္ၾကယ္၏ဟူေသာ အယူအားလံုးကို ပယ္စြန္႔၍ မ်ားေသာ အျပားရွိေသာ ေကာတုဟလမဂၤလာအားလံုးကိုလည္း ပယ္ စြန္႔ႏိုင္၍ တပ္မက္မႈ 'တဏွာ'ကို ပိုင္းျခားသိလ်က္ အာသေဝါကင္းကုန္၏။ ထိုသူတို႔ကို သံသရာအယဥ္ 'ၾသဃ'မွ လြန္ေျမာက္ကုန္ၿပီဟု ငါဆို၏။ (၆)

၁ဝ၉ဝ။ ေဂါတမႏြယ္ဖြား ျမတ္စြာဘုရား ျမတ္စြာဘုရား၏ ေကာင္းစြာ ေဟာ ၾကားေတာ္မူအပ္ေသာ ကံကိေလသာစေသာ ဥပဓိကို ပယ္တတ္သည့္ ထိုစကားကို အကြၽႏု္ပ္ ႏွစ္သက္ပါ၏။ ဤေလာက၌ အၾကင္သူတို႔သည္ ျမင္ရေသာ ႐ူပါ႐ံု ၾကား ရေသာ သဒၵါ႐ံု ေရာက္ရေသာ ဂႏၶ ရသ ေဖာ႒ဗၺာ႐ံုျဖင့္စင္ၾကယ္၏ဟူေသာ အယူ ေစာင့္ထိန္းမႈ 'သီလ' ေဆာက္တည္မႈ 'ဝတ'ျဖင့္ စင္ၾကယ္၏ဟူေသာ အယူအားလံုးကို ပယ္စြန္႔၍ မ်ားေသာ အျပားရွိေသာ ေကာတုဟလမဂၤလာအားလံုးကိုလည္းပယ္စြန္႔ႏိုင္၍ တပ္မက္မႈ 'တဏွာ'ကို ပိုင္းျခားသိလ်က္ အာသေဝါကင္းကုန္၏။ ထိုသူတို႔ကို သံသရာအယဥ္ 'ၾသဃ'မွ လြန္ေျမာက္ကုန္ၿပီဟု အကြၽႏု္ပ္လည္း ဆို၏။ (၇)

ခုနစ္ခုေျမာက္ နႏၵမာဏဝပုစၧာ ၿပီး၏။

၈-ေဟမကမာဏဝပုစၧာ

၁ဝ၉၁။ (ေဟမကသည္ ဤသို႔ ေမးေလွ်ာက္၏) -

ေဂါတမဘုရား၏ သာသနာေတာ္ မေပၚေသးမီ ေရွးအခါ က အၾကင္ဆရာတို႔သည္ ဤသို႔ ျဖစ္ခဲ့ၿပီ၊ ဤသို႔ ျဖစ္လိမ့္မည္ဟု အကြၽႏု္ပ္အား (မိမိတို႔အယူအဆကို) ေျပာၾကားၾကပါကုန္၏။ (ထိုသူတို႔၏) ထိုအလံုးစံုေသာ စကားသည္ တစ္ဆင့္ ၾကားကာမွ်သာတည္း၊ ထိုအလံုးစံုသည္ ကာမဝိတက္စသည္ကိုသာပြါးေစႏိုင္၏။ အကြၽႏု္ပ္သည္ ထိုအယူတို႔၌ မႏွစ္သက္ႏိုင္ပါ။ (၁)

၁ဝ၉၂။ ျမတ္စြာဘုရား အၾကင္တရားကို သိ၍ ေအာက္ေမ့မႈ 'သတိ' ရွိလ်က္ က်င့္သူသည္ ေလာက၌ ကပ္ၿငိမႈ 'တဏွာ'ကို လြန္ေျမာက္ရာ၏။ တပ္မက္မႈ 'တဏွာ'ကို ဖ်က္ဆီးတတ္ေသာ ထိုတရားကို အသွ်င္ဘုရားသည္ အကြၽႏု္ပ္အား ေဟာၾကား ေတာ္မူပါေလာ့။ (၂)

၁ဝ၉၃။ ေဟမက ဤေလာက၌ ခ်စ္ဖြယ္သေဘာရွိကုန္ေသာ ျမင္ရ ၾကားရ ေရာက္ရသိရေသာ အာ႐ံုေျခာက္ပါး တရားတို႔၌ အလြန္တပ္စြန္းမႈ 'ဆႏၵရာဂ'ကို ပယ္ေဖ်ာက္ႏိုင္ေသာ ၿငိမ္းေအးရာ နိဗၺာန္သည္ ေရြ႕ေလ်ာျခင္း မရွိ။ (၃)

၁ဝ၉၄။ ေအာက္ေမ့မႈ 'သတိ' ရွိၾကေသာ အၾကင္သူတို႔သည္ ထိုနိဗၺာန္ကို သိေသာေၾကာင့္ တရားကို ျမင္ၿပီးသူ (ကိေလသာမီး) ၿငိမ္းေအးၿပီးသူတို႔ ျဖစ္ကုန္၏။ ထိုသူတို႔သည္ အခါ ခပ္သိမ္း (ကိေလသာမွ) ၿငိမ္းကုန္သည္ျဖစ္၍ ေလာက၌ ကပ္ၿငိမႈ 'တဏွာ'ကို လြန္ေျမာက္ကုန္၏။ (၄)

ရွစ္ခုေျမာက္ ေဟမကမာဏဝပုစၧာ ၿပီး၏။

၉-ေတာေဒယ်မာဏဝပုစၧာ

၁ဝ၉၅။ (ေတာေဒယ်သည္ ဤသို႔ ေမးေလွ်ာက္၏) -

အၾကင္ပုဂၢိဳလ္၌ ကာမတို႔ မကိန္းေအာင္းကုန္၊ အၾကင္သူအား တပ္မက္မႈ 'တဏွာ' မရွိ၊ အၾကင္ပုဂၢိဳလ္သည္သို႔ေလာသို႔ေလာ ေတြးေတာမႈ 'ဝိစိကိစၧာ'ကို လြန္ ေျမာက္၏။ ထိုပုဂၢိဳလ္အား အဘယ္သို႔ ေသာ လြတ္ေျမာက္မႈ 'ဝိေမာကၡ'ကို အလိုရွိ အပ္ပါေသးသနည္း။ (၁)

၁ဝ၉၆။ (ျမတ္စြာဘုရားသည္ ဤသို႔ မိန္႔ေတာ္မူ၏) -

ေတာေဒယ် အၾကင္ပုဂၢိဳလ္၌ ကာမတို႔ မကိန္းေအာင္းကုန္၊ အၾကင္သူအား တပ္ မက္မႈ 'တဏွာ' မရွိ၊ အၾကင္ပုဂၢိဳလ္သည္သို႔ေလာသို႔ေလာ ေတြးေတာမႈ 'ဝိစိ ကိစၧာ'ကို လြန္ေျမာက္၏။ ထိုပုဂၢိဳလ္အားအျခားတစ္ပါးေသာ လြတ္ေျမာက္မႈ 'ဝိေမာကၡ'ကို အလိုမရွိအပ္ေတာ့ၿပီ။ (၂)

၁ဝ၉၇။ သာကီႏြယ္ဖြား ျမတ္စြာဘုရား ထိုသူသည္ တြယ္တာမႈ 'အာသာ' ကင္းၿပီ ေလာ၊သို႔ မဟုတ္တြယ္တာမႈ 'အာသာ' ရွိေသးသေလာ၊ ထိုသူသည္ ပညာရွိသူ ျဖစ္သေလာ၊သို႔ မဟုတ္ သမာပတၱိစေသာဉာဏ္ျဖင့္ တဏွာကပၸ ဒိ႒ိကပၸကို ျဖစ္ ေစသူပါေလာ၊ ထက္ဝန္းက်င္ ျမင္စြမ္းႏိုင္ေသာ ပညာစကၡဳရွိေတာ္မူေသာ ျမတ္စြာဘုရား အကြၽႏု္ပ္ သိႏိုင္ေလာက္ေအာင္ ထိုမုနိကို အကြၽႏု္ပ္အားေဟာၾကားေတာ္မူပါေလာ့။ (၃)

၁ဝ၉၈။ ေတာေဒယ် ထိုသူသည္ တြယ္တာမႈ အာသာကင္းၿပီ၊ တြယ္တာမႈ အာသာ မရွိေတာ့ၿပီ၊ ထိုသူသည္ ပညာရွိသူ ျဖစ္၏။ သမာပတၱိစေသာဉာဏ္ျဖင့္ တဏွာကပၸ ဒိ႒ိကပၸကို ျဖစ္ေစသူမဟုတ္ေတာ့ၿပီ၊ ဤသို႔လွ်င္ေၾကာင့္ၾက မရွိသူ ကာမ၌လည္းေကာင္း၊ ဘဝ၌လည္းေကာင္းကပ္ၿငိမႈ 'တဏွာ' မရွိသူကို 'မုနိ'ဟူ၍ သိေလာ့။ (၄)

ကိုးခုေျမာက္ ေတာေဒယ်မာဏဝပုစၧာ ၿပီး၏။

၁ဝ-ကပၸမာဏဝပုစၧာ

၁ဝ၉၉။ (ကပၸသည္ ဤသို႔ ေမးေလွ်ာက္၏) -

ျမတ္စြာဘုရား ျဖစ္ေပၚေနေသာ မ်ားေသာ ေဘးရွိေသာ ၾသဃေလးျဖာ သံသရာ အလယ္၌ တည္ကုန္ေသာ အိုျခင္း ေသျခင္းသည္ ႏွိပ္စက္အပ္ကုန္ေသာသူတို႔၏ (မွီခိုရာ) ကြၽန္းကို ေဟာေတာ္မူပါေလာ့၊ အသွ်င္ဘုရားသည္ ဆင္းရဲတစ္ဖန္ မျဖစ္ႏိုင္ရာေသာ ဤကြၽန္းကို အကြၽႏု္ပ္အားမိန္႔ၾကားေတာ္မူပါေလာ့။ (၁)

၁၁ဝဝ။ (ျမတ္စြာဘုရားသည္ ဤသို႔ မိန္႔ေတာ္မူ၏) -

ကပၸ ျဖစ္ေပၚေနေသာ မ်ားေသာ ေဘးရွိေသာ ၾသဃေလးျဖာ သံသရာအလယ္၌ တည္ကုန္ေသာ အိုျခင္း ေသျခင္းသည္ ႏွိပ္စက္အပ္ကုန္ေသာသူတို႔၏ (မွီခိုရာ) ကြၽန္းကို သင့္အား ငါဘုရား ေဟာအံ့။ (၂)

၁၁ဝ၁။ (မွီခိုရာ) ကြၽန္းသည္ ေၾကာင္းၾကမႈမရွိ၊ တဏွာဒိ႒ိတို႔ျဖင့္ စြဲလမ္းယူရာ မဟုတ္၊ ဤကြၽန္းမွတစ္ပါး အျခားကြၽန္း မရွိ၊ အိုျခင္း ေသျခင္း၏ကုန္ရာျဖစ္ေသာ ထိုကြၽန္းကို နိဗၺာန္ဟူ၍ ငါဆို၏။ (၃)

၁၁ဝ၂။ ေအာက္ေမ့မႈ 'သတိ' ရွိေသာ အၾကင္သူတို႔သည္ ထိုနိဗၺာန္ကြၽန္းကို သိျခင္းေၾကာင့္ တရားကို ျမင္ၿပီးသူ ကိေလသာမီးၿငိမ္းသူ ျဖစ္ကုန္၏။ ထိုသူတို႔သည္ မာရ္၏ ေနာက္လိုက္ မဟုတ္ေတာ့ကုန္၊ မာရ္၏ အလုပ္အေကြၽး မဟုတ္ ေတာ့ကုန္။ (၄)

ဆယ္ခုေျမာက္ ကပၸမာဏဝပုစၧာ ၿပီး၏။

၁၁-ဇတုကဏၰိမာဏဝပုစၧာ

၁၁ဝ၃။ (ဇတုကဏၰိသည္ ဤသို႔ ေမးေလွ်ာက္၏) -

လုံ႔လရွိေတာ္မူေသာ ျမတ္စြာဘုရား အကြၽႏု္ပ္တို႔သည္ ကာမကို လိုလားျခင္း ကင္းေတာ္မူေသာ အသွ်င္ဘုရားကို (အရဟံစေသာ ဂုဏ္ႏွင့္ ျပည့္စံု၏ဟု) ၾကားသိ ရ၍ ၾသဃေလးျဖာ သံသရာမွလြတ္ေျမာက္ၿပီးေသာ လိုလားမႈ ကာမကင္းေတာ္မူေသာ အသွ်င္ဘုရားကို ေမးေလွ်ာက္ျခင္းငွါလာေရာက္ခဲ့ပါ၏။ ဘုရားျဖစ္သည္ႏွင့္ တစ္ၿပဳိင္နက္ သဗၺညဳတဉာဏ္ကို ရေတာ္မူေသာ ျမတ္စြာဘုရားၿငိမ္းေအးမႈ နိဗၺာန္ကို ေဟာေတာ္မူပါေလာ့၊ဟုတ္မွန္တိုင္းေသာ ထိုနိဗၺာန္ကို ျမတ္စြာဘုရားသည္ အကြၽႏု္ပ္အား ေဟာၾကားေတာ္မူပါေလာ့။ (၁)

၁၁ဝ၄။ တန္ခိုးရွိေသာ ေနမင္းသည္ တန္ခိုးျဖင့္ ေျမကို လႊမ္းမိုး၍ ျဖစ္သကဲ့သို႔ ဤအတူျမတ္စြာဘုရားသည္ ကာမတို႔ကို လႊမ္းမိုး၍ ျဖစ္ေတာ္မူ၏။ ေျမႀကီးကဲ့သို႔ က်ယ္ျပန္႔ေသာ ပညာရွိေတာ္မူေသာ ျမတ္စြာဘုရား အသွ်င္ဘုရားသည္ ဤသာသနာေတာ္၌ ပဋိသေႏၶေနမႈ အိုမႈကို ပယ္ဖ်က္ႏိုင္ေသာ အၾကင္တရားကို အကြၽႏု္ပ္ သိရာ၏။ ထိုတရားကို ပညာနည္းေသာ အကြၽႏု္ပ္အားေဟာၾကားေတာ္မူပါေလာ့။ (၂)

၁၁ဝ၅။ (ျမတ္စြာဘုရားသည္ ဤသို႔ မိန္႔ေတာ္မူ၏) -

ဇတုကဏၰိ ကာမမွ ထြက္ေျမာက္ရာ (နိဗၺာန္) ကို ေဘးကင္းရာဟု ႐ႈျမင္၍ ကာမတို႔၌ တပ္မက္ေမာမႈကို ပယ္ေဖ်ာက္ေလာ့၊ (တဏွာဒိ႒ိျဖင့္) စြဲယူအပ္ေသာ ပယ္ စြန္႔သင့္ ပယ္စြန္႔ထိုက္ေသာ ရာဂစေသာေၾကာင့္ၾကမႈသည္ သင့္အား မျဖစ္ေစ လင့္။ (၃)

၁၁ဝ၆။ အတိတ္သခၤါရတို႔ကို (အာ႐ံုျပဳ၍ ျဖစ္ေသာ) ကိေလသာမ်ဳိးကို ေျခာက္ ခန္းေစေလာ့၊ အနာဂတ္သခၤါရတို႔ကို (အာ႐ံုျပဳ၍ ျဖစ္ေသာ ရာဂစေသာ) ေၾကာင့္ၾကမႈ သင့္အား မျဖစ္ေစလင့္၊ ပစၥဳပၸန္ခႏၶာငါးပါးတို႔ကို တဏွာဒိ႒ိအားျဖင့္ သင္ မစြဲယူခဲ့မူ ကိေလသာ ၿငိမ္းေအးသည္ျဖစ္၍ ေနရလတၱံ႕။ (၄)

၁၁ဝ၇။ ဇတုကဏၰိ အၾကင္အာသဝတို႔ျဖင့္ ေသမင္း၏အလိုသို႔ လိုက္ရ၏။ နာမ္ တရား႐ုပ္တရားအားလံုး၌ (ငါ ငါ၏ဥစၥာဟု) ျမတ္ႏိုးစြဲလမ္းမႈ ကင္းၿပီးေသာ ထိုရဟႏၲာပုဂၢိဳလ္အားထိုအာသဝတို႔ မရွိေတာ့ကုန္။ (၅)

တစ္ဆယ့္တစ္ခုေျမာက္ ဇတုကဏၰိမာဏဝပုစၧာ ၿပီး၏။

၁၂-ဘျဒာဝုဓမာဏဝပုစၧာ

၁၁ဝ၈။ (ဘျဒာဝုဓသည္ ဤသို႔ ေမးေလွ်ာက္၏) -

ခႏၶာအိမ္၌ တပ္စြန္းမႈ 'ရာဂ'ကို စြန္႔ေတာ္မူၿပီးေသာတပ္မက္မႈ 'တဏွာ'ကို ျဖတ္ေတာက္ေတာ္မူၿပီးေသာတုန္လႈပ္မႈ 'တဏွာ' ကင္းေတာ္မူၿပီးေသာ ႏွစ္သက္မႈ 'တဏွာ'ကို စြန္႔ေတာ္မူၿပီးေသာ 'ၾသဃ' ေလးျဖာသံသရာကို လြန္ေျမာက္ ေတာ္မူၿပီးေသာ (ကိေလသာတို႔မွ) လြတ္ေျမာက္ေတာ္မူၿပီးေသာတဏွာကပၸ ဒိ႒ိကပၸကို စြန္႔ေတာ္မူၿပီးေသာ ေကာင္းေသာ ပညာရွိေတာ္မူေသာ ျမတ္စြာဘုရားကို ႐ိုေသစြာေတာင္းပန္ပါ၏။ မေကာင္းမႈရွိေတာ္မမူေသာ အသွ်င္ဘုရား၏ (စကား ေတာ္ကို) ၾကားနာရၿပီးေသာ္ဤ (ပါသာဏကနတ္ကြန္း)မွ ဖဲသြားၾကရပါကုန္လတၱံ႕။ (၁)

၁၁ဝ၉။ လုံ႔လရွိေတာ္မူေသာ ျမတ္စြာဘုရား အသွ်င္ဘုရား၏ စကားေတာ္ကို အလြန္ လိုလားကုန္ေသာ လူအမ်ဳိးမ်ဳိးတို႔သည္ အဂၤ မဂဓစေသာ ဇနပုဒ္တို႔မွ အညီအၫြတ္ ေရာက္လာၾကကုန္၏။ ေတာင္းပန္ပါ၏။ အသွ်င္ဘုရားသည္ ဤတရားကိုဟုတ္မွန္သည့္အတိုင္း သိေတာ္မူၿပီးျဖစ္ပါေသာေၾကာင့္ ထိုသူတို႔အား အသွ်င္ဘုရား ေဟာၾကားေတာ္မူပါေလာ ့။ (၂)

၁၁၁ဝ။ (ျမတ္စြာဘုရားသည္ ဤသို႔ မိန္႔ေတာ္မူ၏) -

ဘျဒာဝုဓ အနာဂတ္၌လည္းေကာင္း၊ အတိတ္၌လည္းေကာင္း၊ ပစၥဳပၸန္၌လည္းေကာင္း စြဲယူမႈတဏွာအားလံုးကို ပယ္ေဖ်ာက္ရာ၏။မွန္၏- ေလာက၌ အၾကင္ အၾကင္ ႐ုပ္ေဝဒနာစေသာတရားကို စြဲယူကုန္၏။ ထိုထိုတရားျဖင့္သာလွ်င္ မာရ္သည္ သတၱဝါသို႔ အစဥ္လိုက္၏။ (၃)

၁၁၁၁။ ထို႔ေၾကာင့္ သခၤါရတို႔၏ အနိစၥစေသာ အျခင္းအရာကို သိေသာ ေအာက္ ေမ့မႈ 'သတိ' ရွိသူရဟန္းသည္ ေသျခင္းတရား၏ တည္ရာ ကိေလသာခႏၶာ စသည္၌ ကပ္ၿငိတတ္ေသာ ဤသတၱဝါအေပါင္းကို စြဲယူတတ္ေသာ သတၱဝါတို႔ဟု ႐ႈလ်က္ ေလာကအားလံုး၌ ႐ုပ္ေဝဒနာစသည့္တစ္စံုတစ္ခုကိုမွ် မစြဲယူရာ။ (၄)

တစ္ဆယ့္ႏွစ္ခုေျမာက္ ဘျဒာဝုဓမာဏဝပုစၧာ ၿပီး၏။

၁၃-ဥဒယမာဏဝပုစၧာ

၁၁၁၂။ (ဥဒယသည္ ဤသို႔ ေမးေလွ်ာက္၏) -

စ်ာန္ဝင္စားေလ့ရွိေတာ္မူေသာ ကိေလသာျမဴကင္းလ်က္ ေနေတာ္မူေသာ မဂ္ကိစၥကို ျပဳေတာ္မူၿပီးေသာ အာသဝကင္းေတာ္မူေသာတရားအားလံုးတို႔၏ ကမ္း တစ္ဖက္သို႔ ေရာက္ေတာ္မူၿပီးေသာ အသွ်င္ဘုရားကို ျပႆနာေမးလိုသျဖင့္ ေရာက္ လာပါ၏။ (အဝိဇၨာကို) ဖ်က္ဆီးတတ္ေသာ ကိေလသာမွ လြတ္ေျမာက္မႈ အရဟတၱ ဖိုလ္ ဝိေမာကၡကို ေဟာေတာ္မူပါေလာ့။ (၁)

၁၁၁၃-၁၁၁၄။ (ျမတ္စြာဘုရားသည္ ဤသို႔ မိန္႔ေတာ္မူ၏) -

ဥဒယ ကာမဂုဏ္ကို လိုလားေသာ 'ကာမစၧႏၵ' ႏွလံုးမသာမႈ 'ေဒါမနႆ' ႏွစ္ပါး စံုကို ပယ္ျခင္းကိုလည္းေကာင္း၊ ထိုင္းမႈိင္းမႈ 'ထိန'ကို ပယ္ေဖ်ာက္ျခင္းကိုလည္းေကာင္း၊ ေနာင္တတစ္ဖန္ပူပန္မႈ 'ကုကၠဳစၥ'ကို တားျမစ္ျခင္းကိုလည္းေကာင္း လ်စ္ လ်ဴ႐ႈမႈ (စတုတၳစ်ာန္ ဥေပကၡာ) ေၾကာင့္ ျဖစ္ေသာ ေအာက္ေမ့မႈ 'သတိ'၏ စင္ၾကယ္ျခင္းရွိေသာတရားကို ၾကံစည္မႈ 'ဓမၼဝိတက္'လွ်င္ေရွ႕သြားရွိေသာ အဝိဇၨာကို ဖ်က္ဆီးတတ္ေသာတရားကို ထြက္ေျမာက္မႈ အရဟတၱဖိုလ္ ဝိေမာကၡဟူ၍ဆို၏။ (၂-၃)

၁၁၁၅။ ေလာကသည္ အဘယ္ေႏွာင္ႀကိဳး 'သံေယာဇဥ္' ရွိပါသနည္း၊ ထိုေလာကကို သံုးသပ္ျခင္းကားအဘယ္ပါနည္း၊ အဘယ္တရားကို အထူးစြန္႔ပယ္ျခင္းျဖင့္ နိဗၺာန္ဟူ၍ ဆိုအပ္ပါသနည္း။ (၄)

၁၁၁၆။ ေလာကသည္ ႏွစ္သက္မႈ 'တဏွာ'လွ်င္ ေႏွာင္ႀကိဳး 'သံေယာဇဥ္' ရွိ၏။ ထိုေလာကကို သံုးသပ္ျခင္းကား ၾကံစည္မႈ 'ဝိတက္'တည္း၊ တပ္မက္မႈ 'တဏွာ' ပယ္ျခင္းျဖင့္ နိဗၺာန္ဟူ၍ ဆိုအပ္၏။ (၅)

၁၁၁၇။ ေအာက္ေမ့မႈ 'သတိ' ရွိသည္ျဖစ္၍ အဘယ္သို႔ ေနေသာသူအား ကုသိုလ္အကုသိုလ္ကံႏွင့္တကြျဖစ္ေသာ ဝိညာဏ္သည္ ခ်ဳပ္ပါသနည္း၊ ျမတ္စြာဘုရားကို ေမးရန္ အကြၽႏု္ပ္တို႔လာေရာက္ပါကုန္၏။ အသွ်င္ဘုရား၏ ထိုစကားေတာ္ကို ၾကားနာလိုပါကုန္၏။ (၆)

၁၁၁၈။ ေအာက္ေမ့မႈ 'သတိ' ရွိသည္ျဖစ္၍ အတြင္း 'အဇၩတၱ' သႏၲာန္၌လည္းေကာင္း၊ အပ 'ဗဟိဒၶ' သႏၲာန္၌လည္းေကာင္း ခံစားမႈ 'ေဝဒနာ'ကို မႏွစ္သက္မူ၍ ဤသို႔ ေနေသာသူအား ကုသိုလ္အကုသိုလ္ကံႏွင့္တကြျဖစ္ေသာ ဝိညာဏ္သည္ ခ်ဳပ္၏။ (၇)

တစ္ဆယ့္သံုးခုေျမာက္ ဥဒယမာဏဝပုစၧာ ၿပီး၏။

၁၄-ေပါသာလမာဏဝပုစၧာ

၁၁၁၉။ (ေပါသာလသည္ ဤသို႔ ေမးေလွ်ာက္၏) -

အၾကင္ျမတ္စြာဘုရားသည္ လြန္ၿပီးအတိတ္ဘဝကို ၫႊန္ျပေတာ္မူ၏။ တုန္လႈပ္မႈ 'တဏွာ'ကင္းေတာ္မူ၏။ ယံုမွားမႈကို ပယ္ျဖတ္ၿပီး ျဖစ္၏။ တရားအားလံုးတို႔၏ ကမ္းတစ္ဖက္သို႔ ေရာက္ေတာ္မူၿပီးေသာ ထိုျမတ္စြာဘုရားကို ျပႆနာ ေမးလို သျဖင့္ ေရာက္လာပါ၏။ (၁)

၁၁၂ဝ။ သာကီႏြယ္ဖြား ျမတ္စြာဘုရား ႐ုပ္အမွတ္သညာရွိေသာ ႐ူပါဝစရ သမာပတ္ကို လြန္ေျမာက္ၿပီးေသာ ႐ုပ္ပဋိသေႏၶအားလံုးကို တဒဂၤဝိကၡမ႓နအားျဖင့္ ပယ္ၿပီးေသာ အတြင္း 'အဇၩတၱ' သႏၲာန္၌လည္းေကာင္း၊ အပ 'ဗဟိဒၶ' သႏၲာန္၌လည္းေကာင္း တစ္စံုတစ္ခုမွ် မရွိဟု ႐ႈေသာ အာကိၪၥညာယတနစ်ာန္ရပုဂၢိဳလ္၏ ဉာဏ္ကို ေမးေလွ်ာက္ပါ၏။ ထိုသို႔ သေဘာရွိေသာသူကို အဘယ္သို႔ သိအပ္ပါသနည္း။ (၂)

၁၁၂၁။ (ျမတ္စြာဘုရားသည္ ဤသို႔ မိန္႔ေတာ္မူ၏) -

ေပါသာလ အလံုးစံုေသာ ဝိညာဏ္၏တည္ရာ 'ဝိညာဏ႒ိတိ'တို႔ကို အမွန္သိေသာ ငါဘုရားသည္ (ကံ၏အစြမ္းအားျဖင့္) တည္ေသာ (အာကိၪၥညာယတန စသည္တို႔၌) ၫြတ္ေသာ ထိုအာကိၪၥညာယတနလွ်င္ လဲေလ်ာင္းရာရွိေသာ ထိုသတၱဝါကို သိ၏။ (၃)

၁၁၂၂။ (အၾကင္အာကိၪၥညာယတနစ်ာန္ရပုဂၢိဳလ္သည္ ) အာကိၪၥညာယတနဘံု၌ ျဖစ္ေစတတ္ေသာ အာကိၪၥညာယတန ကုသိုလ္ကံကို (ပလိေဗာဓဟု) သိ၍ အ႐ူပရာဂဟု ဆိုအပ္ေသာ ႏွစ္သက္မႈ 'နႏၵီ'ကိုလည္း (ဘဝရာဂ) သံေယာဇဥ္ဟု သိ၍ ဤသို႔ ထိုအာကိၪၥညာ ယတနသမာပတ္ကို ထူးေသာဉာဏ္ျဖင့္ သိၿပီးလွ်င္ ထိုအာကိၪၥညာယတနသမာပတ္မွ (ထလ်က္) ထိုသမာပတ္ကို အနိစၥစေသာအားျဖင့္ ႐ႈ၏။ မဂ္အက်င့္ကို က်င့္သံုးၿပီးေသာ ထို (အာကိၪၥညာယတနစ်ာန္ရ) ရဟႏၲာပုဂၢိဳလ္၏ ဤအရဟတၱဖိုလ္ဉာဏ္သည္ မေဖာက္မျပန္မွန္ကန္ေသာဉာဏ္ေပတည္း။ (၄)

တစ္ဆယ့္ေလးခုေျမာက္ ေပါသာလမာဏဝပုစၧာ ၿပီး၏။

၁၅-ေမာဃရာဇမာဏဝပုစၧာ

၁၁၂၃။ (ေမာဃရာဇသည္ ဤသို႔ ေမးေလွ်ာက္၏) -

အကြၽႏု္ပ္သည္သာကီႏြယ္ဖြား ျမတ္စြာဘုရားကို ႏွစ္ႀကိမ္တိုင္ ေမးေလွ်ာက္ခဲ့ပါၿပီ၊ စကၡဳငါးပါးရွိေတာ္မူေသာ ျမတ္စြာဘုရားသည္ အကြၽႏု္ပ္အား ေျဖၾကား ေတာ္မမူခဲ့ပါ၊ ဝိသုဒၶိနတ္ရဟန္းျမတ္ ျဖစ္ေတာ္မူေသာ အသွ်င္ဘုရားသည္ သံုးႀကိမ္တိုင္ ေမးမွသာလွ်င္ ေျဖၾကားေတာ္မူ၏ဟု အကြၽႏု္ပ္ ၾကားရဖူးပါသည္။ (၁)

၁၁၂၄။ ဤေလာကသည္လည္းေကာင္း၊ အျခားေလာကသည္လည္းေကာင္း၊ နတ္ႏွင့္တကြေသာ ျဗဟၼာေလာကသည္လည္းေကာင္း၊ ေဂါတမအႏြယ္ျဖစ္ေတာ္မူေသာ အျခံအရံ အေက်ာ္အေစာရွိေတာ္မူေသာ အသွ်င္ဘုရား၏ အယူကို မသိပါ။ (၂)

၁၁၂၅။ ဤသို႔ အလြန္ျမတ္သည္ကို သိျမင္ေတာ္မူေလ့ရွိေသာ ျမတ္စြာဘုရား ထံသို႔ ျပႆနာေမးလိုသျဖင့္ အကြၽႏု္ပ္ လာေရာက္ပါ၏။ ေလာကကို အဘယ္သို႔ ႐ႈသူကို ေသမင္းသည္မျမင္ႏိုင္ပါသနည္း။ (၃)

၁၁၂၆။ (ျမတ္စြာဘုရားသည္ ဤသို႔ မိန္႔ေတာ္မူ၏) -

ေမာဃရာဇ အခါ ခပ္သိမ္း ေအာက္ေမ့မႈ 'သတိ'ရွိလ်က္ မိမိကိုယ္ဟု စြဲလမ္းယူမႈ 'အတၱာႏုဒိ႒ိ'ကို ႏုတ္ပယ္၍ ေလာကကို ဆိတ္သုဥ္းေသာအားျဖင့္ ႐ႈေလာ့၊ ဤသို႔ ႐ႈသည္ရွိေသာ္ ေသမင္းကို လြန္ေျမာက္ႏိုင္ရာ၏။ ဤသို႔ေလာကကို ႐ႈေသာသူကို ေသမင္းသည္ မျမင္ႏိုင္။ (၄)

တစ္ဆယ့္ငါးခုေျမာက္ ေမာဃရာဇမာဏဝပုစၧာ ၿပီး၏။

၁၆-ပိဂႋယမာဏဝပုစၧာ

၁၁၂၇။ (ပိဂႋယသည္ ဤသို႔ ေမးေလွ်ာက္၏) -

အကြၽႏု္ပ္သည္ အိုမင္းပါၿပီ၊အားနည္းပါၿပီ၊ ႐ုပ္အဆင္း ယုတ္ေလ်ာ့ပါၿပီ၊ မ်က္စိမ်ား မၾကည္လင္ေတာ့ပါ၊ နားေကာင္းေကာင္း မၾကားေတာ့ပါ၊ အကြၽႏု္ပ္သည္ အသွ်င္ဘုရား တရားကို မ်က္ေမွာက္ မျပဳရမီ အၾကား၌သာလွ်င္ ေတြေဝလ်က္ မပ်က္စီးလိုပါ၊ ဤေနရာ၌ ပဋိသေႏၶေနမႈ အိုမႈကို ပယ္ေဖ်ာက္ႏိုင္ေသာ အၾကင္တရားကို အကြၽႏု္ပ္ သိလိုပါ၏။ ထိုတရားကို ေဟာၾကားေတာ္မူပါေလာ့။ (၁)

၁၁၂၈။ (ျမတ္စြာဘုရားသည္ ဤသို႔ မိန္႔ေတာ္မူ၏) -

ပိဂႋယ ေမ့ေလ်ာ့ကုန္ေသာ လူတို႔သည္ ႐ုပ္တို႔ေၾကာင့္ ပင္ပန္းသည္တို႔ကို ျမင္၍ ႐ုပ္တို႔ေၾကာင့္ ပင့္ေဖာက္ျပန္ ပ်က္စီးရကုန္၏။ ထို႔ေၾကာင့္ သင္သည္ မေမ့မေလ်ာ့မူ၍ တစ္ဖန္ ဘဝသစ္၌ မျဖစ္ျခင္းငွါ႐ုပ္ကို စြန္႔ပယ္ေလေလာ့ (၂)

၁၁၂၉။ ေလာကဝယ္ တူ႐ူအရပ္ေလးမ်က္ႏွာ အေထာင့္အရပ္ေလးမ်က္ႏွာ အထက္အရပ္ေအာက္အရပ္မ်က္ႏွာဟူေသာ ဤအရပ္ဆယ္မ်က္ႏွာတို႔၌ အသွ်င္ဘုရားသည္ မျမင္ရ မၾကားရမေရာက္ရ မသိရေသာတရား တစ္စံုတစ္ခုမွ် မရွိပါ၊ ပဋိသေႏၶေနမႈ အိုမႈကို ပယ္စြန္႔ရာျဖစ္ေသာ အၾကင္တရားကို အကြၽႏု္ပ္ သိရာပါ၏။ ထိုတရားကို ေဟာၾကားေတာ္မူပါေလာ့။ (၃)

၁၁၃ဝ။ (ျမတ္စြာဘုရားသည္ ဤသို႔ မိန္႔ေတာ္မူ၏) -

ပိဂႋယ တဏွာသည္ ႏွိပ္စက္ ဖ်က္ဆီးအပ္ကုန္ေသာေၾကာင့္ (ဇာတိစသည္ျဖင့္) ပူပန္ျခင္းရွိကုန္ေသာ အိုျခင္းျဖင့္ ႏွိပ္စက္အပ္ကုန္ေသာ သတၱဝါတို႔ကို သင္ေတြ႕ ျမင္ေနရ၏။ ပိဂႋယ ထို႔ေၾကာင့္ သင္သည္မေမ့မေလ်ာ့မူ၍ ဘဝသစ္၌ တစ္ဖန္ မျဖစ္ျခင္းငွါ တဏွာကို စြန္႔ပယ္ေလေလာ့။ (၄)

တစ္ဆယ့္ေျခာက္ခုေျမာက္ ပိဂႋယမာဏဝပုစၧာ ၿပီး၏။

ပါရာယနတၳဳတိဂါထာ

ဤပါရာယနသုတ္ကို ျမတ္စြာဘုရားသည္ မဂဓတိုင္းပါသာဏကနတ္ကြန္း၌ ေနေတာ္မူစဥ္ တစ္က်ိပ္ေျခာက္ေယာက္ေသာ (ဗာဝရီ၏) အလုပ္အေကြၽး ပုဏၰားတို႔သည္ ေတာင္းပန္အပ္သည္ျဖစ္၍ ေမးတိုင္းေမးတိုင္းပင္ ျပႆနာကို ေျဖၾကားေတာ္မူ၏။ တစ္ခုတစ္ခုေသာ ျပႆနာ၏ အနက္တိုင္းကို သိ၍လည္းေကာင္း၊ ပါဠိကို သိ၍လည္းေကာင္း ေလာကုတၱရာတရားႏွင့္ ေလ်ာ္ေသာအက်င့္ကို အကယ္၍ က်င့္ၾကံအားထုတ္ခဲ့မူ အိုျခင္း ေသျခင္း၏ ကမ္းတစ္ဖက္ျဖစ္ေသာ (နိဗၺာန္)သို႔ ေရာက္ႏိုင္ရာသည္သာတည္း၊ ဤတရားတို႔သည္ (နိဗၺာန္တည္းဟူေသာ) ကမ္းတစ္ဖက္သို႔ ေရာက္ေစတတ္ကုန္၏။ ထို႔ေၾကာင့္ ဤတရားေဒသနာ၏ အမည္သည္ ပါရာယန မည္သည္သာတည္း။

၁၁၃၁-၁၁၃၃။ အဇိတ တိႆေမေတၱယ် ပုဏၰက ေမတၱဂူ ေဓာတက ဥပသီဝ နႏၵ ေဟမက ေတာေဒယ် ကပၸ ဇတုကဏၰိပညာရွိ ဘျဒာဝုဓ ဥဒယ ေပါသာလပုဏၰား ေမာဃရာဇ ပိဂႋယရေသ့ႀကီး ဟူကုန္ေသာ ဗာဝရီ၏ တပည့္ပုဏၰား တစ္ဆယ့္ေျခာက္ေယာက္တို႔သည္ အက်င့္ 'စရဏ'ႏွင့္ျပည့္စံုေသာ ဣသိတစ္ဆူ ျဖစ္ေတာ္မူေသာ ျမတ္စြာဘုရားသို႔ ဆည္းကပ္ကုန္၏။ သိမ္ေမြ႕ေသာ ျပႆနာရပ္တို႔ကို ေမးလိုကုန္၍ ဘုရားျမတ္သို႔ ဆည္းကပ္ကုန္၏။ (၁-၃)

၁၁၃၄။ ထိုပုဏၰားတို႔ ေမးအပ္သည္ျဖစ္၍ ျမတ္စြာဘုရားသည္ ျပႆနာကို ဟုတ္မွန္ေသာ အတိုင္း ေျဖၾကားေတာ္မူ၏။ မုနိျဖစ္ေတာ္မူေသာ ျမတ္စြာဘုရားသည္ ျပႆနာတို႔ကို ေျဖၾကားျခင္းျဖင့္ ပုဏၰားတို႔ကို ႏွစ္သက္ေစ၏။ (၄)

၁၁၃၅။ (ပညာမ်က္စိ) ရွိေတာ္မူေသာ ေနမင္း၏ အေဆြျဖစ္ေတာ္မူေသာ ျမတ္စြာဘုရားက ႏွစ္သက္ေစအပ္ကုန္ေသာ ထိုပုဏၰားတို႔သည္ ျမတ္ေသာပညာ ရွိေတာ္မူေသာ ျမတ္စြာဘုရား၏ အထံေတာ္၌ ျမတ္ေသာ မဂ္အက်င့္ကို က်င့္သံုးၾကကုန္၏။ (၅)

၁၁၃၆။ အၾကင္သူသည္ တစ္ခုတစ္ခုေသာ အေမးျပႆနာကို ျမတ္စြာဘုရား ေဟာၾကားေတာ္မူသည့္အတိုင္း က်င့္ရာ၏။ ထိုသူသည္ သံသရာတည္းဟူေသာ ဤမွာဘက္ကမ္းမွ နိဗၺာန္တည္းဟူေသာ ထိုမွာဘက္ကမ္းသို႔ ေရာက္ရာ၏။ (၆)

၁၁၃၇။ ျမတ္ေသာ မဂ္ကို ပြါးမ်ားေသာသူသည္ သံသရာတည္းဟူေသာ ဤမွာဘက္ကမ္းမွ နိဗၺာန္တည္းဟူေသာ ထိုမွာဘက္ကမ္းသို႔ ေရာက္ရာ၏။ ထိုမဂ္သည္ နိဗၺာန္ဟူေသာ ထိုမွာဘက္ကမ္းသို႔ သြားျခင္းငွါ ခရီးလမ္း ျဖစ္၏။ ထို႔ေၾကာင့္ပါရာယနဟု မည္သတည္း။ (၇)

ပါရာယနာႏုဂီတိဂါထာ

၁၁၃၈။ (ပိဂႋယသည္ ဤသို႔ ေျပာဆို၏) -

ျမတ္စြာဘုရား ေဟာေတာ္မူေသာ ပါရာယနသုတ္ကို အတုယူ၍ ေဟာျပပါအံ့၊ အညစ္အေၾကး ကင္းေတာ္မူေသာ ေျမႀကီးကဲ့သို႔ က်ယ္ျပန္႔ေသာ ပညာရွိေတာ္မူေသာ ကာမမွ ထြက္ေျမာက္ၿပီးေသာ (ကိေလသာ) ေတာ ကင္းေတာ္မူၿပီးေသာ ရဟႏၲာ ျဖစ္ေတာ္မူေသာ ျမတ္စြာဘုရားသည္ အၾကင္ဉာဏ္ေတာ္ျဖင့္ ျမင္ေတာ္မူ၏။ ထိုဉာဏ္ျဖင့္ ေဟာၾကားေတာ္မူ၏။ အဘယ့္ေၾကာင့္ ခြၽတ္ယြင္းေသာစကားကို ျမတ္စြာဘုရား ေဟာၾကားလိမ့္မည္နည္း။ (၁)

၁၁၃၉။ ေတြေဝမႈ 'ေမာဟ' အညစ္အေၾကးကို ပယ္ၿပီးေသာ ေထာင္လႊားမႈ 'မာန' ေက်းဇူးေခ်ဖ်က္မႈ 'မကၡ'ကို ပယ္ၿပီးေသာ ျမတ္စြာဘုရား၏ ဂုဏ္ေက်းဇူးႏွင့္ စပ္ယွဥ္ေသာ တရားစကားကို ယခုအခါ အကြၽႏု္ပ္ ေျပာၾကားပါအံ့။ (၂)

၁၁၄ဝ။ ဗာဝရီမည္ေသာ ဆရာပုဏၰား ျမတ္စြာဘုရားသည္ အမိုက္တိုက္ကို ပယ္ဖ်က္ၿပီး ျဖစ္၏။ ထက္ဝန္းက်င္ ျမင္စြမ္းႏိုင္ေသာ ဉာဏ္မ်က္စိ ရွိေတာ္မူ၏။ ေလာကအဆံုးသို႔ ေရာက္ေတာ္မူ၏။ ဘဝအားလံုးကို လြန္ေျမာက္ေတာ္မူ၏။ အာသေဝါ ကင္းေတာ္မူ၏။ ဆင္းရဲအားလံုးကို ပယ္ၿပီးသူ ျဖစ္၏။ (ဗုဒၶဟူေသာ) အမည္မွန္ ရွိေတာ္မူ၏။ (ထိုျမတ္စြာဘုရားကို) အကြၽႏု္ပ္သည္ ဆည္းကပ္ခဲ့ၿပီ။ (၃)

၁၁၄၁။ ငွက္သည္ အသီးနည္းပါးေသာ စက္ဆုပ္ဖြယ္ေသာ ေတာကို ပယ္စြန္႔ကာ အသီးမ်ား စြာရွိေသာ ေတာကိုမွီလ်က္ ေနသကဲ့သို႔ ဤအတူ အကြၽႏု္ပ္သည္ ဉာဏ္အျမင္ နည္းသူတို႔ကို ပယ္စြန္႔၍ ဟသၤာသည္ ေရမ်ားေသာ အိုင္သို႔ သက္ဆင္းသကဲ့သို႔ သက္ဆင္းခဲ့ၿပီ။ (၄)

၁၁၄၂။ ေဂါတမျမတ္စြာဘုရား၏ သာသနာေတာ္ မေပၚေပါက္ေသးမီ ေရွးအခါက အၾကင္ဆရာတို႔သည္ ဤသို႔ ျဖစ္ခဲ့ၿပီ၊ ဤသို႔ ျဖစ္လိမ့္မည္ဟု မိမိတို႔ အယူအဆကို အကြၽႏု္ပ္အား ေျပာၾကားၾကပါကုန္၏။ ထိုဆရာတို႔၏ ထိုအလံုးစံုေသာ စကားသည္ ေျပာဆိုသံ ၾကားကာမွ် သာတည္း၊ ထိုအလံုးစံုသည္ ကာမဝိတက္ စသည္ကိုသာ ပြါးေစ၏။ (၅)

၁၁၄၃။ ေဂါတမအႏြယ္ျဖစ္ေသာ ထိုျမတ္စြာဘုရားသည္ ၿပိဳင္ဖက္မျပဴ တစ္ဆူတည္း ျဖစ္ေတာ္မူ၏။ အမိုက္တိုက္ကို ဖ်က္ဆီး၍ ေနေတာ္မူတတ္၏။ တန္ခိုး ရွိေတာ္မူ၏။ ပညာအေရာင္ကို ျပဳေတာ္မူတတ္၏။ ေဂါတမႏြယ္ ျဖစ္ေတာ္မူ၏။ ပညာတံခြန္ ရွိေတာ္မူ၏။ ေျမႀကီးအထုႏွင့္တူေသာ ပညာရွိေတာ္မူ၏။ (၆)

၁၁၄၄။ အၾကင္ျမတ္စြာဘုရားသည္ ကိုယ္တိုင္ သိျမင္အပ္ေသာ အခါမလင့္ အက်ဳိးေပး၍ တပ္မက္မႈ 'တဏွာ'၏ ကုန္ရာျဖစ္ေသာ ေဘးရန္မရွိေသာတရားကို အကြၽႏု္ပ္အား ေဟာေတာ္မူ၏။ ယင္းနိဗၺာန္တရားအား တစ္စံုတစ္ခုေသာ ႏႈိင္းရွည္စရာ ဥပမာ မရွိ။ (၇)

၁၁၄၅-၁၁၄၆။ ပိဂႋယ အၾကင္ဘုရားသည္ ကိုယ္တိုင္သိျမင္အပ္ေသာ အခါမလင့္ အက်ဳိးေပး၍ တပ္မက္မႈ 'တဏွာ'၏ ကုန္ရာျဖစ္ေသာ ေဘးရန္မရွိေသာ တရားကို သင့္အား ေဟာၾကား၏။ ယင္းနိဗၺာန္တရားအား တစ္စံုတစ္ခုေသာ ႏႈိင္းရွည့္စရာ ဥပမာ မရွိ၊ ေဂါတမႏြယ္ျဖစ္ေတာ္မူေသာ ပညာတံခြန္ရွိေတာ္မူေသာ ေျမႀကီးအထုႏွင့္တူေသာ ပညာရွိေတာ္မူေသာ ထိုေဂါတမျမတ္စြာဘုရားမွ တစ္မုဟုတ္မွ်ပင္ ကင္း၍ အဘယ့္ေၾကာင့္ ေနဘိသနည္း။ (၈-၉)

၁၁၄၇-၁၁၄၈။ ဆရာပုဏၰား အၾကင္ေဂါတမ ျမတ္စြာဘုရားသည္ ကိုယ္ေတာ္တိုင္ သိျမင္အပ္ေသာ အခါမလင့္ အက်ဳိးေပး၍ တပ္မက္မႈ 'တဏွာ'၏ ကုန္ရာျဖစ္ေသာ ေဘးရန္မရွိေသာ တရားကို အကြၽႏု္ပ္အား ေဟာေတာ္မူ၏။ ယင္းနိဗၺာန္တရားအား တစ္စံုတစ္ခုေသာ ႏႈိင္းရွည့္စရာ ဥပမာ မရွိ၊ ေဂါတမႏြယ္ ျဖစ္ေတာ္မူေသာ ပညာ တံခြန္ရွိေတာ္မူေသာ ေျမႀကီးအထုႏွင့္တူေသာ ပညာရွိေတာ္မူေသာ ထိုေဂါတမ ျမတ္စြာဘုရားမွ တစ္မုဟုတ္မွ်ပင္ ကင္း၍ အကြၽႏု္ပ္ မေနႏိုင္ပါ။ (၁ဝ-၁၁)

၁၁၄၉။ ဆရာပုဏၰား ထိုျမတ္စြာဘုရားကို ျပကေတ့မ်က္စိျဖင့္ ျမင္ရသကဲ့သို႔ မေမ့မေလ်ာ့မူ၍ ေန႔ေရာညဥ့္ပါ အကြၽႏု္ပ္စိတ္ျဖင့္ ျမင္ေနပါ၏။ ညဥ့္အခါ၌ ရွိခိုးလ်က္ ေနပါ၏။ ထို႔ေၾကာင့္သာလွ်င္ ကင္း၍ မေနဟု အကြၽႏု္ပ္ ထင္ပါ၏။ (၁၂)

၁၁၅ဝ။ အကြၽႏု္ပ္၏ ယံုၾကည္မႈ 'သဒၶါ'သည္လည္းေကာင္း၊ ႏွစ္သိမ့္မႈ 'ပီတိ'သည္ လည္းေကာင္း၊ သိမႈ 'မန'သည္လည္းေကာင္း၊ ေအာက္ေမ့မႈ 'သတိ'သည္လည္းေကာင္း ေဂါတမသာသနာမွ မဖဲမေရွာင္ၾကပါကုန္၊ ေျမႀကီးႏွင့္တူေသာ က်ယ္ျပန္႔ေသာ ပညာရွိေသာ ျမတ္စြာဘုရားသည္ အၾကင္အၾကင္အရပ္သို႔ ႂကြေတာ္မူ၏။ ထိုအကြၽႏု္ပ္သည္ ထိုထို (ျမတ္စြာဘုရားရွိရာ) အရပ္သို႔သာလွ်င္ ၫြတ္ကိုင္းသူ ျဖစ္ပါ၏။ (၁၃)

၁၁၅၁။ ဗာဝရီမည္ေသာ ဆရာပုဏၰား အိုမင္း၍ ခြန္အားနည္းေသာ အကြၽႏု္ပ္၏ကိုယ္သည္ ထိုသို႔ ခြန္အားနည္းေသာေၾကာင့္သာလွ်င္ ထိုျမတ္စြာဘုရားရွိရာသို႔ မသြားေရာက္ႏိုင္ပါ၊ စိတ္အၾကံဟူေသာ သြားျခင္းျဖင့္သာလွ်င္ အကြၽႏု္ပ္သည္ အျမဲ သြားေရာက္ပါ၏။ အကြၽႏု္ပ္၏ စိတ္သည္ ထိုျမတ္စြာဘုရားႏွင့္ ယွဥ္စပ္ေနပါ၏။ (၁၄)

၁၁၅၂။ အကြၽႏု္ပ္သည္ ကာမဂုဏ္ၫြန္ထဲ၌ အိပ္လ်က္ ထက္ဝန္းက်င္ တုန္တုန္လႈပ္လႈပ္ မွီခိုရာကြၽန္းတစ္ခုမွ မွီခိုရာကြၽန္းတစ္ခုသို႔ ေမ်ာပါေနပါ၏။ ထိုအခါ သံသရာအယဥ္ 'ၾသဃ'ကို လြန္ေျမာက္ေတာ္မူၿပီးေသာ အာသေဝါကင္းေတာ္မူေသာ ျမတ္စြာဘုရားကို ဖူးျမင္ရပါ၏။ (၁၅)

၁၁၅၃။ ပိဂႋယ ဝကၠလိသည္လည္းေကာင္း၊ ဘျဒာဝုဓသည္လည္းေကာင္း၊ အာဠဝီျပည္သား ေဂါတမသည္လည္းေကာင္း ယံုၾကည္မႈ 'သဒၶါ' တရားကို (နိဗၺာန္သို႔) ေစလႊတ္ေလာ့၊ ဤသို႔ ေစလႊတ္သည္ရွိေသာ္ သင္သည္ ေသမင္းတည္ရာ သံသရာ၏ တစ္ဖက္ကမ္းျဖစ္ေသာ နိဗၺာန္သို႔ ေရာက္ရလတၱံ႕ဟု ျမတ္စြာဘုရားသည္ တန္ခိုးေတာ္ျဖင့္ ႂကြလာ၍ ေဟာေတာ္မူ၏။ (၁၆)

၁၁၅၄-၁၁၅၅။ ထိုအကြၽႏု္ပ္သည္ မုနိျဖစ္ေတာ္မူေသာ ျမတ္စြာဘုရား၏ စကားေတာ္ကို ၾကားရ၍ အလြန္ၾကည္လင္ပါ၏။ ဝဋ္ဟူေသာ အမိုးကို ဖြင့္ၿပီးေသာ ေျငာင့္ကင္းေတာ္မူၿပီးေသာ ဆင္ျခင္ဉာဏ္ (ပဋိဘာန္) ရွိေတာ္မူေသာာ အေမးျပႆနာ၏ အဆံုးကို ျပဳေတာ္မူေသာ ယံုမွားျခင္းရွိသည္ ျဖစ္ကုန္လ်က္ ယံုမွားကင္း၏ဟု ဝန္ခံသူတို႔၏ ဆရာျဖစ္ေတာ္မူေသာ ျမတ္စြာဘုရားသည္ သမၼဳတိနတ္ ဥပပတၱိနတ္တို႔ထက္ လြန္ကဲထူးျမတ္ေသာ ဝိသုဒၶိနတ္တို႔ကို ထူးေသာဉာဏ္ျဖင့္ သိေတာ္မူ၍ မိမိသူတစ္ပါး ႏွစ္ပါးစံု၏ ဝိသုဒၶိနတ္အျဖစ္ကို ျပဳတတ္ေသာ တရားအားလံုးကိုလည္း သိေတာ္မူၿပီ။ (၁၇-၁၈)

၁၁၅၆။ အၾကင္နိဗၺာန္တရားအား တစ္စံုတစ္ခု ႏႈိင္းယွဥ္စရာ ဥပမာမရွိ၊ မေရြ႕ရွား မပ်က္စီးႏိုင္ေသာ ထိုနိဗၺာန္သို႔ မခြၽတ္သြားရေတာ့အံ့၊ ဤနိဗၺာန္သို႔ သြားရာ၌ အကြၽႏု္ပ္အား ယံုမွားမႈ မရွိေတာ့ပါ၊ အကြၽႏု္ပ္ကို ကိေလသာမွ လြတ္ေျမာက္ေသာ စိတ္ရွိသူဟူ၍ မွတ္ေတာ္မူပါေလာ့။ (၁၉)

ငါးခုေျမာက္ပါရာယနဝဂ္ ၿပီး၏။

သုတ္၏ ဥဒၵါန္း

၁။ ဥရဂသုတ္ ဓနိယသုတ္ ခဂၢဝိသာဏသုတ္ ကသိဘာရဒြါဇသုတ္ စုႏၵသုတ္ တစ္ဖန္လွ်င္ ပရာဘဝသုတ္ ဝသလသုတ္ ကရဏီယ (ေမတၱ) သုတ္ ေဟမဝတသုတ္ ထိုမွတစ္ပါး ယကၡ (အာဠဝက) သုတ္ ဝိဇယသုတ္ ျမတ္ေသာမုနိသုတ္။

၂။ ဤသို႔ တစ္ဆယ့္ႏွစ္သုတ္ကိုေဆာင္ေသာ အလံုးစံုေသာဝဂ္၏ ေရွးဦးစြာ တည္သည္ျဖစ္၍ ျမတ္ေသာ ပညာမ်က္စိ ရွိေတာ္မူေသာ အညစ္အေၾကးကင္းေသာ ျမတ္စြာဘုရားသည္ ေကာင္းစြာေဝဖန္အပ္ၿပီးေသာ ေဟာအပ္ေသာ ျမတ္ေသာဝဂ္ကို ျမတ္ေသာ ဥရဂဝဂ္ဟူ၍ ၾကားအပ္၏။

၃။ ရတနသုတ္ အာမဂႏၶသုတ္ ဟိရိသုတ္ မဂၤလသုတ္ သူစိေလာမသုတ္ ဓမၼာစရိယသုတ္ ျဗာဟၼဏဓမၼိကသုတ္ နာဝါသုတ္ ကႎသီလသုတ္ ဥ႒ာနသုတ္ ရာဟုလသုတ္ တစ္ဖန္လည္း ဝဂႌသ (နိေျဂာဓကပၸသုတ္)။

၄။ ဤ၌ သမၼာပရိဗၺာဇနီယသုတ္ ျမတ္ေသာ ဓမၼိကသုတ္ ဤသို႔ ႏွစ္ႀကိမ္ေျမာက္၌ ေကာင္းစြာေဝဖန္အပ္ေသာ တစ္ဆယ့္ေလးသုတ္၏ အေပါင္းကို ေဆာင္ေသာဝဂ္ ထိုဝဂ္ကို ျမတ္ေသာ စူဠကဝဂ္ဟူ၍ ဆိုကုန္၏။

၅။ ပဗၺဇၨာသုတ္ ပဓာနသုတ္ သုဘာသိတမည္ေသာသုတ္ သုႏၵရိကဘာရဒြါဇ (ပူရဠာသ) သုတ္ မာဃသုတ္ သဘိယသုတ္ ေကဏိယသုတ္ (ေသလသုတ္) သလႅ မည္ေသာသုတ္ ျမတ္ေသာ ဝါေသ႒သုတ္ ေကာကာလိကသုတ္။

၆။ ေကာင္းစြာေဝဖန္အပ္ေသာ ျမတ္ေသာ နာလကသုတ္ ထို႔ျပင္ ဒြယတာႏုပႆနာ မည္ေသာသုတ္ သံုးႀကိမ္ေျမာက္၌ တစ္ဆယ့္ႏွစ္သုတ္ကို ေဆာင္ေသာ ျမတ္ေသာဝဂ္ကို မဟာဝဂ္မည္၏ဟူ၍ ၾကားအပ္၏။

၇။ ကာမသုတ္ ဂုဟ႒ကသုတ္ ဒု႒႒ကသုတ္ သုဒၶ႒ကသုတ္ ပရမ႒ကသုတ္ ဇရာသုတ္ ေကာင္းစြာေဝဖန္အပ္ေသာ ျမတ္ေသာ ေမေတၱယ်သုတ္ တိႆေမတၱယ်သုတ္ ပသူရသုတ္ မာဂ႑ိယသုတ္ ပုရာေဘဒသုတ္။

၈။ ကလဟဝိဝါဒသုတ္ ႏွစ္ပါးေသာ စူဠဗ်ဴဟသုတ္ မဟာဗ်ဴဟသုတ္ တုဝဋကသုတ္ အတၱဒ႑သုတ္ သာရိပုတၱသုတ္ ေလးႀကိမ္ေျမာက္၌ တစ္ဆယ့္ေျခာက္သုတ္ကို ေဆာင္ေသာ ဝဂ္သည္ အ႒ကဝဂ္မည္၏ဟု ထိုဝဂ္ကို ဆိုကုန္၏။

၉။ ေမြ႕ေလ်ာ္ဖြယ္ရွိေသာ ျမတ္ေသာေဒသျဖစ္ေသာ ျပဳအပ္ေသာ ေကာင္းမႈရွိသူတို႔၏ ေနရာျဖစ္ေသာ မဂဓဇနပုဒ္၌ ေကာင္းစြာ ေဝဖန္အပ္ေသာ ျမတ္ေသာ ပါသာဏက ေစတီအရပ္၌ ဂိုဏ္းတို႔၏ အျမတ္ျဖစ္ေသာ ျမတ္စြာဘုရားသည္ ေနေတာ္မူ၏။

၁ဝ။ (ထိုအရပ္၌) လာေသာ မုဠကမင္း အသကမင္းႏွစ္ပါးတို႔၏ ႏိုင္ငံစပ္ျဖစ္ေသာ ထိုပုဏၰားတို႔၏ေနရာ ေဂါဓာဝရီျမစ္နားမွ တစ္ဆယ့္ႏွစ္ယူဇနာရွိေသာ ပရိသတ္၌ တစ္ဆယ့္ေျခာက္ေယာက္ေသာ ပုဏၰားတို႔၏ အဇိတစေသာ တစ္ဆယ့္ေျခာက္ပါးေသာ ပုစၧာႏွင့္ ယွဥ္ထေသာ အေမးျဖင့္ ေမးအပ္ေသာ ျမတ္စြာဘုရားသည္ (ထိုပုစၧာ၏ အနက္ကို) အႂကြင္းမဲ့ ျပဳၿပီးသတတ္၊ ထိုပုဏၰားတို႔အား တရားကို ေမးၿပီးသတတ္။

၁၁။ အေျခႏွစ္ေခ်ာင္းရွိေသာ သတၱဝါတို႔တြင္ ျမတ္ေသာ ျမတ္စြာဘုရားသည္ ေလာကစီးပြါးအလို႔ငွါ အနက္ကို ျပတတ္ေသာ သဒၵါႏွင့္ျပည့္စံုေသာ (သူတစ္ပါးတို႔) ႏွစ္သက္အပ္ေသာ ျမတ္ေသာတရားကို ေဟာေတာ္မူ၏။ ျမတ္ေသာသုတ္ျဖစ္ေသာ မ်ားစြာေသာ ဓမၼျဖင့္ ဆန္းၾကယ္ေသာ လြတ္ေၾကာင္းျဖစ္ေသာ သုတ္ကို ေဟာေတာ္မူ၏။ ခပ္သိမ္းေသာ ကိေလသာမွ လြတ္ျခင္း၏ အေၾကာင္းျဖစ္ေသာ ျမတ္ေသာသုတ္ကို အေျခႏွစ္ေခ်ာင္းရွိေသာ သတၱဝါတို႔ထက္ ျမတ္ေသာ ျမတ္စြာဘုရားသည္ ေဟာေတာ္မူ၏။

၁၂။ ဗ်ၪၨနပဒ အတၳပဒႏွင့္ အညီအၫြတ္ယွဥ္ေသာ၊ အကၡရာျဖင့္မွတ္အပ္ေသာ၊ ဥပမာျဖင့္ ျမဲစြာထေသာ၊ ခႏၶာစေသာ ေလာကကို ဆင္ျခင္တတ္ေသာ၊ ဉာဏ္တည္းဟူေသာ အေရာင္ျဖင့္ ျမတ္ေသာ၊ အေျခႏွစ္ေခ်ာင္းရွိေသာ သတၱဝါတို႔ထက္ ျမတ္ေသာ ျမတ္စြာဘုရားသည္ ျမတ္ေသာသုတ္ကို ေဟာေတာ္မူ၏။

၁၃။ ရာဂဟူေသာ အညစ္အေၾကးျဖင့္ အညစ္အေၾကးကင္းေသာ၊ အညစ္အေၾကး ကင္း၍ ျမတ္ေသာ၊ ေဒါသဟူေသာ အညစ္အေၾကးျဖင့္ အညစ္အေၾကး ကင္းေသာ၊ အညစ္အေၾကး ကင္း၍ ျမတ္ေသာ ေမာဟဟူေသာ အညစ္အေၾကးျဖင့္ အညစ္အေၾကး ကင္းေသာ၊ အညစ္အေၾကး ကင္း၍ ျမတ္ေသာ၊ ခႏၶာစေသာ ေလာကကို ဆင္ျခင္တတ္ေသာ၊ ဉာဏ္တည္းဟူေသာ အေရာင္ျဖင့္ ျမတ္ေသာ၊ အေျခႏွစ္ေခ်ာင္းရွိေသာ သတၱဝါတို႔ထက္ ျမတ္ေသာ ျမတ္စြာဘုရားသည္ ျမတ္ေသာသုတ္ကို ေဟာေတာ္မူ၏။

၁၄။ ကိေလသာဟူေသာ အညစ္အေၾကးျဖင့္ အညစ္အေၾကးကင္းေသာ၊ အညစ္အေၾကး ကင္း၍ ျမတ္ေသာ၊ ဒုစ႐ိုက္ဟူေသာ အညစ္အေၾကးျဖင့္ အညစ္အေၾကး ကင္းေသာ၊ အညစ္အေၾကး ကင္း၍ ျမတ္ေသာ၊ ခႏၶာစေသာ ေလာကကို ဆင္ျခင္တတ္ေသာ၊ ဉာဏ္တည္းဟူေသာ အေရာင္ျဖင့္ ျမတ္ေသာ၊ အေျခႏွစ္ေခ်ာင္းရွိေသာ သတၱဝါတို႔ထက္ ျမတ္ေသာ ျမတ္စြာဘုရားသည္ ျမတ္ေသာသုတ္ကို ေဟာေတာ္မူ၏။

၁၅။ အာသဝတည္းဟူေသာ အေႏွာင္အဖြဲ႕ႏွင့္ ယွဥ္သည္ျဖစ္၍ လိမ္းက်ံအပ္ေသာ နီဝရဏတို႔သည္လည္းေကာင္း၊ အညစ္အေၾကး သံုးပါးတို႔သည္လည္းေကာင္း အၾကင္သတၱဝါအား ရွိကုန္၏။ ထိုသတၱဝါ၏ ကိေလသာမွ လြတ္ျခင္း၏ အေၾကာင္းျဖစ္ေသာ ျမတ္ေသာသုတ္ကို အေျခႏွစ္ေခ်ာင္းရွိေသာ သတၱဝါတို႔ထက္ ျမတ္ေသာ ျမတ္စြာဘုရားသည္ ေဟာေတာ္မူ၏။

၁၆။ အညစ္အေၾကး ကင္းထေသာ၊ ခပ္သိမ္းေသာ ကိေလသာကို ပယ္ေဖ်ာက္တတ္ေသာ၊ ရာဂကင္းၿပီးေသာ တဏွာမရွိေသာ၊ စိုးရိမ္ျခင္းကင္းထေသာ၊ ၿငိမ္သက္ေသာ ေတာင့္တအပ္ေသာ၊ အလြန္ျမင္ႏိုင္ခဲေသာ ေလာကုတၱရာတရားကို ထင္ရွားျပ၍ ျမတ္ေသာသုတ္ကို အေျခႏွစ္ေခ်ာင္း ရွိေသာ သတၱဝါတို႔ထက္ ျမတ္ေသာ ျမတ္စြာဘုရားသည္ ေဟာေတာ္မူ၏။

၁၇။ ရာဂကိုလည္းေကာင္း၊ ေဒါသကိုလည္းေကာင္း၊ ေတာင့္တျခင္းကိုလည္းေကာင္း အေျခႏွစ္ေခ်ာင္းရွိေသာ သတၱဝါတို႔ထက္ ျမတ္ေသာ ျမတ္စြာဘုရားသည္ ဖ်က္ဆီး၏။ ေလးပါးေသာ ေယာနိ ငါးပါးေသာ ဂတိ ခုနစ္ပါးေသာ ဝိညာဏ႒ိတိ တဏွာဂုဠႇ တဏွာရတိ တဏွာဆဒန တဏွာလတာမွ လြတ္ေျမာက္ေစတတ္ေသာ ျမတ္ေသာသုတ္ကို အေျခႏွစ္ေခ်ာင္း ရွိေသာ သတၱဝါတို႔ထက္ ျမတ္ေသာ ျမတ္စြာဘုရားသည္ ေဟာေတာ္မူ၏။

၁၈။ နက္နဲသည္ျဖစ္၍ ျမင္ႏိုင္ခဲေသာ၊ ႏူးညံ့သိမ္ေမြ႕ေသာ ပညာရွိတို႔သာ သိအပ္ေသာ၊ သိမ္ေမြ႕ေသာ အနက္ရွိေသာ၊ ခႏၶာစေသာ ေလာကကို ဆင္ျခင္တတ္ေသာ၊ ဉာဏ္တည္းဟူေသာ အေရာင္ျဖင့္ ျမတ္ေသာသုတ္ကို အေျခႏွစ္ေခ်ာင္း ရွိေသာ သတၱဝါတို႔ထက္ ျမတ္ေသာ ျမတ္စြာဘုရားသည္ ေဟာေတာ္မူ၏။

၁၉။ အဂၤါကိုးပါးတည္းဟူေသာ ပန္းျဖင့္ ေကာင္းစြာ ဆင္ယင္အပ္ေသာ လည္ရြဲတန္ဆာရွိေသာ ဣေႁႏၵ စ်ာန္ ဝိေမာကၡတို႔ျဖင့္ ေဝဖန္အပ္ထေသာ၊ အ႒ဂႋက မဂ္တရားတည္းဟူေသာ ျမတ္ေသာယာဥ္ ရွိထေသာ ျမတ္ေသာသုတ္ကို အေျခႏွစ္ေခ်ာင္းရွိေသာ သတၱဝါတို႔ထက္ ျမတ္ေသာ ျမတ္စြာဘုရားသည္ ေဟာေတာ္မူ၏။

၂ဝ။ လလွ်င္ ဥပမာရွိေသာ အညစ္အေၾကးကင္း၍ စင္ၾကယ္ေသာ၊ မဟာသမုဒၵရာႏွင့္အတူ ရတနာတို႔ျဖင့္ ဆန္းၾကယ္ေသာ၊ ပန္းႏွင့္အတူ ဆန္းၾကယ္စြာ ေနႏွင့္အတူ ထြန္းေတာက္ပေသာ တန္ခိုးရွိေသာ ျမတ္ေသာသုတ္ကို အေျခႏွစ္ေခ်ာင္းရွိေသာ သတၱဝါတို႔ထက္ ျမတ္ေသာ ျမတ္စြာဘုရားသည္ ေဟာေတာ္မူ၏။

၂၁။ ျမတ္ေသာ (ဖိုလ္နိဗၺာန္) အက်ဳိးရွိေသာ အရိယာ၏ ေရြ႕ျခင္းမရွိ နိဗၺာန္သို႔ ေရာက္ေသာ ကာလတိုင္ေအာင္ အလြန္ခ်မ္းေျမ႕စြာ ၿငိမ္းေအးေသာ ေဘးကင္းရာ နိဗၺာန္သည္ ရွိ၏။ အလြန္ၿငိမ္းေအးေသာ ထိုနိဗၺာန္ကို ျမင္ျခင္း၏ အေၾကာင္းျဖစ္ေသာ ျမတ္ေသာသုတ္ကို အေျခႏွစ္ေခ်ာင္းရွိေသာ သတၱဝါတို႔ထက္ ျမတ္ေသာ ျမတ္စြာဘုရားသည္ ေဟာေတာ္မူ၏။

ဤကား သုတ္၏ဥဒါန္းတည္း။

သုတၱနိပါတ္ပါဠိေတာ္ ျမန္မာျပန္ ၿပီးၿပီ

၅။ ပါရာယနဝေဂၢါ

ဝတၳဳဂါထာ

 ၉၈၂။ ေကာသလာနံ (သုတၱနိပါတ၊၄၂၉) ပုရာ ရမၼာ၊ အဂမာ ဒကၡိဏာပထံ။

 အာကိၪၥညံ ပတၳယာေနာ၊ ျဗာဟၼေဏာ မႏၲပါရဂူ။

 ၉၈၃။ ေသာ အႆကႆ ဝိသေယ၊ အဠကႆ [မူကြဲ-မုဠကႆ (သ်ာ)] မူဠႇကႆ (က)] မဠကႆ (နိေဒၵသ)] သမာသေန။

 ဝသိ ေဂါဓာဝရီကူေလ၊ ဥေၪၧန စ ဖေလန စ။

 ၉၈၄။ တေႆဝ ဥပနိႆာယ၊ ဂါေမာ စ ဝိပုေလာ အဟု။

 တေတာ ဇာေတန အာေယန၊ မဟာယညမကပၸယိ။

 ၉၈၅။ မဟာယညံ ယဇိတြာန၊ ပုန ပါဝိသိ အႆမံ။

 တသၼႎ ပဋိပဝိ႒မွိ၊ အေညာ အာဂၪၧိ ျဗာဟၼေဏာ။

 ၉၈၆။ ဥဂၣ႗ပါေဒါ တသိေတာ [မူကြဲ-တႆိေတာ (က)] ပကၤဒေႏၲာ ရဇႆိေရာ။

 ေသာ စ နံ ဥပသကၤမၼ၊ သတာနိ ပၪၥ ယာစတိ။

 ၉၈၇။ တေမနံ ဗာဝရီ ဒိသြာ၊ အာသေနန နိမႏၲယိ။

 သုခၪၥ ကုသလံ ပုစၧိ၊ ဣဒံ ဝစနမျဗဝိ။

 ၉၈၈။ ''ယံ ေခါ မမ ေဒယ်ဓမၼံ၊ သဗၺံ ဝိသဇၨိတံ မယာ။

 အႏုဇာနာဟိ ေမ ျဗေဟၼ၊ နတၳိ ပၪၥသတာနိ ေမ''။

 ၉၈၉။ ''သေစ ေမ ယာစမာနႆ၊ ဘဝံ နာႏုပဒႆတိ။

 သတၱေမ ဒိဝေသ တုယွံ၊ မုဒၶါ ဖလတု သတၱဓာ''။

 ၉၉ဝ။ အဘိသခၤရိတြာ ကုဟေကာ၊ ေဘရဝံ ေသာ အကိတၱယိ။

 တႆ တံ ဝစနံ သုတြာ၊ ဗာဝရီ ဒုကၡိေတာ အဟု။

 ၉၉၁။ ဥႆုႆတိ အနာဟာေရာ၊ ေသာကသလႅသမပၸိေတာ။

 အေထာပိ ဧဝံ စိတၱႆ၊ စ်ာေန န ရမတီ မေနာ။

 ၉၉၂။ ဥၾတသၱံ ဒုကၡိတံ ဒိသြာ၊ ေဒဝတာ အတၳကာမိနီ။

 ဗာဝရႎ ဥပသကၤမၼ၊ ဣဒံ ဝစနမျဗဝိ။

 ၉၉၃။ ''န (သုတၱနိပါတ၊၄၃ဝ) ေသာ မုဒၶံ ပဇာနာတိ၊ ကုဟေကာ ေသာ ဓနတၳိေကာ။

 မုဒၶနိ မုဒၶပါေတ ဝါ၊ ဉာဏံ တႆ န ဝိဇၨတိ''။

 ၉၉၄။ ''ေဘာတီ စရဟိ ဇာနာသိ၊ တံ ေမ အကၡာဟိ ပုစၧိတာ။

 မုဒၶံ မုဒၶါဓိပါတၪၥ၊ တံ သုေဏာမ ဝေစာ တဝ''။

 ၉၉၅။ ''အဟေမၸတံ န ဇာနာမိ၊ ဉာဏေမတၳ န ဝိဇၨတိ။

 မုဒၶနိ မုဒၶါဓိပါေတ စ၊ ဇိနာနံ ေဟတၳ [မူကြဲ-မုဒၶံ မုဒၶါဓိပါေတာ စ၊ ဇိနာနံ ေဟတ (သီ၊ သ်ာ၊ ပီ၊)] ဒႆနံ''။

 ၉၉၆။ ''အထ ေကာ စရဟိ ဇာနာတိ၊ အသၼႎ ပထဝိမ႑ေလ [မူကြဲ-ပုထဝိမ႑ေလ (သီ၊ ပီ)]

 မုဒၶံ မုဒၶါဓိပါတၪၥ၊ တံ ေမ အကၡာဟိ ေဒဝေတ''။

 ၉၉၇။ ''ပုရာ ကပိလဝတၳဳမွာ၊ နိကၡေႏၲာ ေလာကနာယေကာ။

 အပေစၥာ ၾသကၠာကရာဇႆ၊ သက်ပုေတၱာ ပဘကၤေရာ။

 ၉၉၈။ ''ေသာ ဟိ ျဗာဟၼဏ သမၺဳေဒၶါ၊ သဗၺဓမၼာန ပါရဂူ။

 သဗၺာဘိညာဗလပၸေတၱာ၊ သဗၺဓေမၼသု စကၡဳမာ။

 သဗၺကမၼကၡယံ ပေတၱာ၊ ဝိမုေတၱာ ဥပဓိကၡေယ။

 ၉၉၉။ ''ဗုေဒၶါ ေသာ ဘဂဝါ ေလာေက၊ ဓမၼံ ေဒေသတိ စကၡဳမာ။

 တံ တြံ ဂႏ႖ာန ပုစၧႆု၊ ေသာ ေတ တံ ဗ်ာကရိႆတိ''။

 ၁ဝဝဝ။ သမၺဳေဒၶါတိ ဝေစာ သုတြာ၊ ဥဒေဂၢါ ဗာဝရီ အဟု။

 ေသာကႆ တႏုေကာ အာသိ၊ ပီတိၪၥ ဝိပုလံ လဘိ။

 ၁ဝဝ၁။ ေသာ ဗာဝရီ အတၱမေနာ ဥဒေဂၢါ၊ တံ ေဒဝတံ ပုစၧတိ ေဝဒဇာေတာ။

 ''ကတမမွိ ဂါေမ နိဂမမွိ ဝါ ပန၊ ကတမမွိ ဝါ ဇနပေဒ ေလာကနာေထာ။

 ယတၳ ဂႏ႖ာန ပေႆမု [မူကြဲ-ဂႏ႖ာ နမေႆမု (သီ၊ သ်ာ၊ ပီ)] သမၺဳဒၶံ ဒြိပဒုတၱမံ'' [မူကြဲ-ဒြိပဒုတၱမံ (သီ၊ သ်ာ၊ ပီ)]။

 ၁ဝဝ၂။ ''သာဝတၳိယံ ေကာသလမႏၵိေရ ဇိေနာ၊ ပဟူတပေညာ ဝရဘူရိေမဓေသာ။

 ေသာ သက်ပုေတၱာ ဝိဓုေရာ အနာသေဝါ၊ မုဒၶါဓိပါတႆ ဝိဒူ နရာသေဘာ''။

 ၁ဝဝ၃။ တေတာ (သုတၱနိပါတ၊၄၃၁) အာမႏၲယီ သိေႆ၊ ျဗာဟၼေဏ မႏၲပါရေဂ။

 ''ဧထ မာဏဝါ အကၡိႆံ၊ သုဏာထ ဝစနံ မမ။

 ၁ဝဝ၄။ ''ယေႆေသာ ဒုလႅေဘာ ေလာေက၊ ပါတုဘာေဝါ အဘိဏွေသာ။

 သြာဇၨ ေလာကမွိ ဥပၸေႏၷာ၊ သမၺဳေဒၶါ ဣတိ ဝိႆုေတာ။

 ခိပၸံ ဂႏ႖ာန သာဝတၳႎ၊ ပႆေဝွါ ဒြိပဒုတၱမံ''။

 ၁ဝဝ၅။ ''ကထံ စရဟိ ဇာေနမု၊ ဒိသြာ ဗုေဒၶါတိ ျဗာဟၼဏ။

 အဇာနတံ ေနာ ပျဗဴဟိ၊ ယထာ ဇာေနမု တံ မယံ''။

 ၁ဝဝ၆။ ''အာဂတာနိ ဟိ မေႏၲသု၊ မဟာပုရိသလကၡဏာ။

 ဒြတၱႎသာနိ စ [မူကြဲ-ဒြိတၱႎသာ စ (သီ၊ သ်ာ၊ ပီ)] ဒြိတၱႎသ တာနိ (?)] ဗ်ာကၡာတာ၊ သမတၱာ အႏုပုဗၺေသာ။

 ၁ဝဝ၇။ ''ယေႆေတ ေဟာႏၲိ ဂေတၱသု၊ မဟာပုရိသလကၡဏာ။

 ေဒြေယဝ တႆ ဂတိေယာ၊ တတိယာ ဟိ န ဝိဇၨတိ။

 ၁ဝဝ၈။ ''သေစ အဂါရံ အာဝသတိ [မူကြဲ-အဇၩာဝသတိ (က)] ဝိေဇယ် ပထဝႎ ဣမံ။

 အဒေ႑န အသေတၳန၊ ဓေမၼနမႏုသာသတိ။

 ၁ဝဝ၉။ ''သေစ စ ေသာ ပဗၺဇတိ၊ အဂါရာ အနဂါရိယံ။

 ဝိဝ႗စၧေဒါ [မူကြဲ-ဝိဝတၱဆေဒၵါ (သီ၊)] သမၺဳေဒၶါ၊ အရဟာ ဘဝတိ အႏုတၱေရာ။

 ၁ဝ၁ဝ။ ''ဇာတႎ ေဂါတၱၪၥ လကၡဏံ၊ မေႏၲ သိေႆ ပုနာပေရ။

 မုဒၶံ မုဒၶါဓိပါတၪၥ၊ မနသာေယဝ ပုစၧထ။

 ၁ဝ၁၁။ ''အနာဝရဏဒႆာဝီ၊ ယဒိ ဗုေဒၶါ ဘဝိႆတိ။

 မနသာ ပုစၧိေတ ပေဥႇ၊ ဝါစာယ ဝိႆေဇႆတိ''။

 ၁ဝ၁၂။ ဗာဝရိႆ ဝေစာ သုတြာ၊ သိႆာ ေသာဠသ ျဗာဟၼဏာ။

 အဇိေတာ တိႆေမေတၱေယ်ာ၊ ပုဏၰေကာ အထ ေမတၱဂူ။

 ၁ဝ၁၃။ ေဓါတေကာ ဥပသီေဝါ စ၊ နေႏၵာ စ အထ ေဟမေကာ။

 ေတာေဒယ်ကပၸါ ဒုဘေယာ၊ ဇတုကဏၰီ စ ပ႑ိေတာ။

 ၁ဝ၁၄။ ဘျဒာဝုေဓါ (သုတၱနိပါတ၊၄၃၂) ဥဒေယာ စ၊ ေပါသာေလာ စာပိ ျဗာဟၼေဏာ။

 ေမာဃရာဇာ စ ေမဓာဝီ၊ ပိဂႋေယာ စ မဟာဣသိ။

 ၁ဝ၁၅။ ပေစၥကဂဏိေနာ သေဗၺ၊ သဗၺေလာကႆ ဝိႆုတာ။

 စ်ာယီ စ်ာနရတာ ဓီရာ၊ ပုဗၺဝါသနဝါသိတာ။

 ၁ဝ၁၆။ ဗာဝရႎ အဘိဝါေဒတြာ၊ ကတြာ စ နံ ပဒကၡိဏံ။

 ဇဋာဇိနဓရာ သေဗၺ၊ ပကၠာမုံ ဥတၱရာမုခါ။

 ၁ဝ၁၇။ အဠကႆ ပတိ႒ာနံ၊ ပုရိမာဟိႆတႎ [မူကြဲ-ပုရိမံ မာဟိႆတႎ (သီ၊ ပီ)] ပုရံ မာဟိႆတႎ (သ်ာ၊)] တဒါ။

 ဥေဇၨနိၪၥာပိ ေဂါနဒၶံ၊ ေဝဒိသံ ဝနသဝွယံ။

 ၁ဝ၁၈။ ေကာသမၺိၪၥာပိ သာေကတံ၊ သာဝတၳိၪၥ ပု႐ုတၱမံ။

 ေသတဗ်ံ ကပိလဝတၳဳံ၊ ကုသိနာရၪၥ မႏၵိရံ။

 ၁ဝ၁၉။ ပါဝၪၥ ေဘာဂနဂရံ၊ ေဝသာလႎ မာဂဓံ ပုရံ။

 ပါသာဏကံ ေစတိယၪၥ၊ ရမဏီယံ မေနာရမံ။

 ၁ဝ၂ဝ။ တသိေတာဝုဒကံ သီတံ၊ မဟာလာဘံဝ ဝါဏိေဇာ။

 ဆာယံ ဓမၼာဘိတေတၱာဝ၊ တုရိတာ ပဗၺတမာ႐ုဟုံ။

 ၁ဝ၂၁။ ဘဂဝါ တမွိ သမေယ၊ ဘိကၡဳသံဃပုရကၡေတာ။

 ဘိကၡဴနံ ဓမၼံ ေဒေသတိ၊ သီေဟာဝ နဒတီ ဝေန။

 ၁ဝ၂၂။ အဇိေတာ အဒၵသ ဗုဒၶံ၊ သတရံသႎ [မူကြဲ-ဝီတရံသႎဝ (သ်ာ)] သတရံသီဝ (က)] ပီတရံသီဝ (နိေဒၵသ)] ဝ ဘာဏုမံ။

 စႏၵံ ယထာ ပႏၷရေသ၊ ပါရိပူရႎ ဥပါဂတံ။

 ၁ဝ၂၃။ အထႆ ဂေတၱ ဒိသြာန၊ ပရိပူရၪၥ ဗ်ၪၨနံ။

 ဧကမႏၲံ ဌိေတာ ဟေ႒ာ၊ မေနာပေဥႇ အပုစၧထ။

 ၁ဝ၂၄။ ''အာဒိႆ ဇမၼနံ [မူကြဲ-ဇပၸနံ (က၊)] ျဗဴဟိ၊ ေဂါတၱံ ျဗဴဟိ သလကၡဏံ [မူကြဲ-ျဗဴဟိႆ လကၡဏံ (နိေဒၵသ)]။

 မေႏၲသု ပါရမႎ ျဗဴဟိ၊ ကတိ ဝါေစတိ ျဗာဟၼေဏာ''။

 ၁ဝ၂၅။ ''ဝီသံ ဝႆသတံ အာယု၊ ေသာ စ ေဂါေတၱန ဗာဝရီ။

 တီဏိႆ လကၡဏာ ဂေတၱ၊ တိဏၰံ ေဝဒါန ပါရဂူ။

 ၁ဝ၂၆။ ''လကၡေဏ (သုတၱနိပါတ၊၄၃၃) ဣတိဟာေသ စ၊ သနိဃ႑ဳသေကဋဳေဘ။

 ပၪၥသတာနိ ဝါေစတိ၊ သဓေမၼ ပါရမႎ ဂေတာ''။

 ၁ဝ၂၇။ ''လကၡဏာနံ ပဝိစယံ၊ ဗာဝရိႆ န႐ုတၱမ။

 ကခၤစၧိဒ [မူကြဲ-တဏွစၧိဒ (ဗဟူသု)] ပကာေသဟိ၊ မာ ေနာ ကခၤါယိတံ အဟု''။

 ၁ဝ၂၈။ ''မုခံ ဇိဝွါယ ဆာေဒတိ၊ ဥဏၰႆ ဘမုကႏၲေရ။

 ေကာေသာဟိတံ ဝတၳဂုယွံ၊ ဧဝံ ဇာနာဟိ မာဏဝ''။

 ၁ဝ၂၉။ ပုစၧဥႇိ ကိၪၥိ အသုဏေႏၲာ၊ သုတြာ ပေဥႇ ဝိယာကေတ။

 ဝိစိေႏၲတိ ဇေနာ သေဗၺာ၊ ေဝဒဇာေတာ ကတၪၨလီ။

 ၁ဝ၃ဝ။ ''ေကာ ႏု ေဒေဝါ ဝါ ျဗဟၼာ ဝါ၊ ဣေႏၵာ ဝါပိ သုဇမၸတိ။

 မနသာ ပုစၧိေတ ပေဥႇ၊ ကေမတံ ပဋိဘာသတိ။

 ၁ဝ၃၁။ ''မုဒၶံ မုဒၶါဓိပါတၪၥ၊ ဗာဝရီ ပရိပုစၧတိ။

 တံ ဗ်ာကေရာဟိ ဘဂဝါ၊ ကခႍ ဝိနယ ေနာ ဣေသ''။

 ၁ဝ၃၂။ ''အဝိဇၨာ မုဒၶါတိ ဇာနာဟိ၊ ဝိဇၨာ မုဒၶါဓိပါတိနီ။

 သဒၶါသတိသမာဓီဟိ၊ ဆႏၵဝီရိေယန သံယုတာ''။

 ၁ဝ၃၃။ တေတာ ေဝေဒန မဟတာ၊ သႏၴမ႓ိတြာန မာဏေဝါ။

 ဧကံသံ အဇိနံ ကတြာ၊ ပါေဒသု သိရသာ ပတိ။

 ၁ဝ၃၄။ ''ဗာဝရီ ျဗာဟၼေဏာ ေဘာေတာ၊ သဟ သိေႆဟိ မာရိသ။

 ဥဒဂၢစိေတၱာ သုမေနာ၊ ပါေဒ ဝႏၵတိ စကၡဳမ''။

 ၁ဝ၃၅။ ''သုခိေတာ ဗာဝရီ ေဟာတု၊ သဟ သိေႆဟိ ျဗာဟၼေဏာ။

 တြၪၥာပိ သုခိေတာ ေဟာဟိ၊ စိရံ ဇီဝါဟိ မာဏဝ။

 ၁ဝ၃၆။ ''ဗာဝရိႆ စ တုယွံ ဝါ၊ သေဗၺသံ သဗၺသံသယံ။

 ကတာဝကာသာ ပုစၧေဝွါ၊ ယံ ကိၪၥိ မနသိစၧထ''။

 ၁ဝ၃၇။ သမၺဳေဒၶန ကေတာကာေသာ၊ နိသီဒိတြာန ပၪၨလီ။

 အဇိေတာ ပဌမံ ပဥႇံ၊ တတၳ ပုစၧိ တထာဂတံ။

ဝတၳဳဂါထာ နိ႒ိတာ။

၁။ အဇိတမာဏဝပုစၧာ

 ၁ဝ၃၈။ ''ေကနႆု (သုတၱနိပါတ၊၄၃၄) နိဝုေတာ ေလာေကာ၊ (ဣစၥာယသၼာ အဇိေတာ)

 ေကနႆု နပၸကာသတိ။

 ကိႆာဘိေလပနံ ျဗဴသိ၊ ကႎသု တႆ မဟဗ႓ယံ''။

 ၁ဝ၃၉။ ''အဝိဇၨာယ နိဝုေတာ ေလာေကာ၊ (အဇိတာတိ ဘဂဝါ)

 ေဝဝိစၧာ ပမာဒါ နပၸကာသတိ။

 ဇပၸါဘိေလပနံ ျဗဴမိ၊ ဒုကၡမႆ မဟဗ႓ယံ''။

 ၁ဝ၄ဝ။ ''သဝႏၲိ သဗၺဓိ ေသာတာ၊ (ဣစၥာယသၼာ အဇိေတာ)

 ေသာတာနံ ကႎ နိဝါရဏံ။

 ေသာတာနံ သံဝရံ ျဗဴဟိ၊ ေကန ေသာတာ ပိဓိယ်ေရ'' [မူကြဲ-ပိထိယ်ေရ (သီ၊ သ်ာ၊ ပီ)] ပိထီယေရ (သီ၊ အ႒)] ပိဓီယေရ (?)]။

 ၁ဝ၄၁။ ''ယာနိ ေသာတာနိ ေလာကသၼႎ၊ (အဇိတာတိ ဘဂဝါ)

 သတိ ေတသံ နိဝါရဏံ။

 ေသာတာနံ သံဝရံ ျဗဴမိ၊ ပညာေယေတ ပိဓိယ်ေရ''။

 ၁ဝ၄၂။ ''ပညာ ေစဝ သတိ ယၪၥ [မူကြဲ-သတီ ေစဝ (သီ)] သတီ စ (သ်ာ)] သတီ စာပိ (ပီ၊ နိေဒၵသ)၊ သတိ စာပိ (နိေဒၵသ)]၊ (ဣစၥာယသၼာ အဇိေတာ)

 နာမ႐ူပၪၥ မာရိသ။

 ဧတံ ေမ ပုေ႒ာ ပျဗဴဟိ၊ ကေတၳတံ ဥပ႐ုဇၩတိ''။

 ၁ဝ၄၃။ ''ယေမတံ ပဥႇံ အပုစၧိ၊ အဇိတ တံ ဝဒါမိ ေတ။

 ယတၳ နာမၪၥ ႐ူပၪၥ၊ အေသသံ ဥပ႐ုဇၩတိ။

 ဝိညာဏႆ နိေရာေဓန၊ ဧေတၳတံ ဥပ႐ုဇၩတိ''။

 ၁ဝ၄၄။ ''ေယ စ သခၤါတဓမၼာေသ၊ ေယ စ ေသခါ ပုထူ ဣဓ။

 ေတသံ ေမ နိပေကာ ဣရိယံ၊ ပုေ႒ာ ပျဗဴဟိ မာရိသ''။

 ၁ဝ၄၅။ ''ကာေမသု နာဘိဂိေဇၩယ်၊ မနသာနာဝိေလာ သိယာ။

 ကုသေလာ သဗၺဓမၼာနံ၊ သေတာ ဘိကၡဳ ပရိဗၺေဇ''တိ။

အဇိတမာဏဝပုစၧာ ပဌမာ နိ႒ိတာ။

၂။ တိႆေမေတၱယ်မာဏဝပုစၧာ

 ၁ဝ၄၆။ ''ေကာဓ (သုတၱနိပါတ၊၄၃၅) သႏၲဳသိေတာ ေလာေက၊ (ဣစၥာယသၼာ တိႆေမေတၱေယ်ာ)

 ကႆ ေနာ သႏၲိ ဣၪၨိတာ။

 ေကာ ဥဘႏၲမဘိညာယ၊ မေဇၩ မႏၲာ န လိပၸတိ [မူကြဲ-လိမၸတိ (က)]

 ကံ ျဗဴသိ မဟာပုရိေသာတိ၊ ေကာ ဣဓ သိဗၺိနိမစၥဂါ''။

 ၁ဝ၄၇။ ''ကာေမသု ျဗဟၼစရိယဝါ၊ (ေမေတၱယ်ာတိ ဘဂဝါ)

 ဝီတတေဏွာ သဒါ သေတာ။

 သခၤါယ နိဗၺဳေတာ ဘိကၡဳ၊ တႆ ေနာ သႏၲိ ဣၪၨိတာ။

 ၁ဝ၄၈။ ''ေသာ ဥဘႏၲမဘိညာယ၊ မေဇၩ မႏၲာ န လိပၸတိ။

 တံ ျဗဴမိ မဟာပုရိေသာတိ၊ ေသာ ဣဓ သိဗၺိနိမစၥဂါ''တိ။

တိႆေမေတၱယ်မာဏဝပုစၧာ ဒုတိယာ နိ႒ိတာ။

၃။ ပုဏၰကမာဏဝပုစၧာ

 ၁ဝ၄၉။ ''အေနဇံ မူလဒႆာဝႎ၊ (ဣစၥာယသၼာ ပုဏၰေကာ)

 အတၳိ [မူကြဲ-အတၳီ (သ်ာ၊)] ပေဥႇန အာဂမံ။

 ကႎ နိႆိတာ ဣသေယာ မႏုဇာ၊ ခတၱိယာ ျဗာဟၼဏာ ေဒဝတာနံ။

 ယညမကပၸယႎသု ပုထူဓ ေလာေက၊ ပုစၧာမိ တံ ဘဂဝါ ျဗဴဟိ ေမ တံ''။

 ၁ဝ၅ဝ။ ''ေယ ေကစိေမ ဣသေယာ မႏုဇာ၊ (ပုဏၰကာတိ ဘဂဝါ)

 ခတၱိယာ ျဗာဟၼဏာ ေဒဝတာနံ။

 ယညမကပၸယႎသု ပုထူဓ ေလာေက၊ အာသီသမာနာ ပုဏၰက ဣတၳတၱံ [မူကြဲ-ဣတၳဘာဝံ (သီ၊ သ်ာ)]

 ဇရံ သိတာ ယညမကပၸယႎသု''။

 ၁ဝ၅၁။ ''ေယ (သုတၱနိပါတ၊၄၃၆) ေကစိေမ ဣသေယာ မႏုဇာ၊ (ဣစၥာယသၼာ ပုဏၰေကာ)

 ခတၱိယာ ျဗာဟၼဏာ ေဒဝတာနံ။

 ယညမကပၸယႎသု ပုထူဓ ေလာေက၊ ကစၥိႆု ေတ ဘဂဝါ ယညပေထ အပၸမတၱာ။

 အတာ႐ုံ ဇာတိၪၥ ဇရၪၥ မာရိသ၊ ပုစၧာမိ တံ ဘဂဝါ ျဗဴဟိ ေမ တံ''။

 ၁ဝ၅၂။ ''အာသီသႏၲိ ေထာမယႏၲိ၊ အဘိဇပၸႏၲိ ဇုဟႏၲိ။ (ပုဏၰကာတိ ဘဂဝါ)

 ကာမာဘိဇပၸႏၲိ ပဋိစၥ လာဘံ၊ ေတ ယာဇေယာဂါ ဘဝရာဂရတၱာ။

 နာတရႎသု ဇာတိဇရႏၲိ ျဗဴမိ''။

 ၁ဝ၅၃။ ''ေတ ေစ နာတရႎသု ယာဇေယာဂါ၊ (ဣစၥာယသၼာ ပုဏၰေကာ)

 ယေညဟိ ဇာတိၪၥ ဇရၪၥ မာရိသ။

 အထ ေကာ စရဟိ ေဒဝမႏုႆေလာေက၊ အတာရိ ဇာတိၪၥ ဇရၪၥ မာရိသ။

 ပုစၧာမိ တံ ဘဂဝါ ျဗဴဟိ ေမ တံ''။

 ၁ဝ၅၄။ ''သခၤါယ ေလာကသၼိ ပေရာပရာနိ [မူကြဲ-ပေရာဝရာနိ (သီ၊ သ်ာ)] (ပုဏၰကာတိ ဘဂဝါ)

 ယႆိၪၨိတံ နတၳိ ကုဟိၪၥိ ေလာေက။

 သေႏၲာ ဝိဓူေမာ အနီေဃာ နိရာေသာ၊ အတာရိ ေသာ ဇာတိဇရႏၲိ ျဗဴမီ''တိ။

ပုဏၰကမာဏဝပုစၧာ တတိယာ နိ႒ိတာ။

၄။ ေမတၱဂူမာဏဝပုစၧာ

 ၁ဝ၅၅။ ''ပုစၧာမိ တံ ဘဂဝါ ျဗဴဟိ ေမ တံ၊ (ဣစၥာယသၼာ ေမတၱဂူ)

 မညာမိ တံ ေဝဒဂုံ ဘာဝိတတၱံ။

 ကုေတာ ႏု ဒုကၡာ သမုဒါဂတာ ဣေမ၊ ေယ ေကစိ ေလာကသၼိမေနက႐ူပါ''။

 ၁ဝ၅၆။ ''ဒုကၡႆ (သုတၱနိပါတ၊၄၃၇) ေဝ မံ ပဘဝံ အပုစၧသိ၊ (ေမတၱဂူတိ ဘဂဝါ)

 တံ ေတ ပဝကၡာမိ ယထာ ပဇာနံ။

 ဥပဓိနိဒါနာ ပဘဝႏၲိ ဒုကၡာ၊ ေယ ေကစိ ေလာကသၼိမေနက႐ူပါ။
 ၁ဝ၅၇။ ''ေယာ ေဝ အဝိဒြါ ဥပဓႎ ကေရာတိ၊ ပုနပၸဳနံ ဒုကၡမုေပတိ မေႏၵာ။

 တသၼာ ပဇာနံ ဥပဓႎ န ကယိရာ၊ ဒုကၡႆ ဇာတိပၸဘဝါႏုပႆီ''။

 ၁ဝ၅၈။ ''ယံ တံ အပုစၧိမွ အကိတၱယီ ေနာ၊ အညံ တံ ပုစၧာမ [မူကြဲ-ပုစၧာမိ (သီ၊ ပီ၊)] တဒိဃၤ ျဗဴဟိ။

 ကထံ ႏု ဓီရာ ဝိတရႏၲိ ၾသဃံ၊ ဇာတႎ ဇရံ ေသာကပရိဒၵဝၪၥ။

 တံ ေမ မုနိ သာဓု ဝိယာကေရာဟိ၊ တထာ ဟိ ေတ ဝိဒိေတာ ဧသ ဓေမၼာ''။

 ၁ဝ၅၉။ ''ကိတၱယိႆာမိ ေတ ဓမၼံ၊ (ေမတၱဂူတိ ဘဂဝါ)

 ဒိေ႒ ဓေမၼ အနီတိဟံ။

 ယံ ဝိဒိတြာ သေတာ စရံ၊ တေရ ေလာေက ဝိသတၱိကံ''။

 ၁ဝ၆ဝ။ ''တၪၥာဟံ အဘိနႏၵာမိ၊ မေဟသိ ဓမၼမုတၱမံ။

 ယံ ဝိဒိတြာ သေတာ စရံ၊ တေရ ေလာေက ဝိသတၱိကံ''။

 ၁ဝ၆၁။ ''ယံ ကိၪၥိ သမၸဇာနာသိ၊ (ေမတၱဂူတိ ဘဂဝါ)

 ဥဒၶံ အေဓါ တိရိယၪၥာပိ မေဇၩ။

 ဧေတသု နႏၵိၪၥ နိေဝသနၪၥ၊ ပႏုဇၨ ဝိညာဏံ ဘေဝ န တိေ႒။

 ၁ဝ၆၂။ ''ဧဝံဝိဟာရီ သေတာ အပၸမေတၱာ၊ ဘိကၡဳ စရံ ဟိတြာ မမာယိတာနိ။

 ဇာတႎ ဇရံ ေသာကပရိဒၵဝၪၥ၊ ဣေဓဝ ဝိဒြါ ပဇေဟယ် ဒုကၡံ''။

 ၁ဝ၆၃။ ''ဧတာဘိနႏၵာမိ (သုတၱနိပါတ၊၄၃၈) ဝေစာ မေဟသိေနာ၊ သုကိတၱိတံ ေဂါတမႏူပဓီကံ။

 အဒၶါ ဟိ ဘဂဝါ ပဟာသိ ဒုကၡံ၊ တထာ ဟိ ေတ ဝိဒိေတာ ဧသ ဓေမၼာ။

 ၁ဝ၆၄။ ''ေတ စာပိ ႏူနပၸဇေဟယ်ဳ ဒုကၡံ၊ ေယ တြံ မုနိ အ႒ိတံ ၾသဝေဒယ်။

 တံ တံ နမႆာမိ သေမစၥ နာဂ၊ အေပၸဝ မံ ဘဂဝါ အ႒ိတံ ၾသဝေဒယ်''။

 ၁ဝ၆၅။ ''ယံ ျဗာဟၼဏံ ေဝဒဂုမာဘိဇညာ၊ အကိၪၥနံ ကာမဘေဝ အသတၱံ။

 အဒၶါ ဟိ ေသာ ၾသဃမိမံ အတာရိ၊ တိေဏၰာ စ ပါရံ အခိေလာ အကေခၤါ။

 ၁ဝ၆၆။ ''ဝိဒြါ စ ေယာ [မူကြဲ-ေသာ (သီ၊ သ်ာ၊ ပီ၊)] ေဝဒဂူ နေရာ ဣဓ၊ ဘဝါဘေဝ သဂၤမိမံ ဝိသဇၨ။

 ေသာ ဝီတတေဏွာ အနီေဃာ နိရာေသာ၊ အတာရိ ေသာ ဇာတိဇရႏၲိ ျဗဴမီ''တိ။

ေမတၱဂူမာဏဝပုစၧာ စတုတၳီ နိ႒ိတာ။

၅။ ေဓါတကမာဏဝပုစၧာ

 ၁ဝ၆၇။ ''ပုစၧာမိ တံ ဘဂဝါ ျဗဴဟိ ေမ တံ၊ (ဣစၥာယသၼာ ေဓါတေကာ)

 ဝါစာဘိကခၤါမိ မေဟသိ တုယွံ။

 တဝ သုတြာန နိေဂၣါသံ၊ သိေကၡ နိဗၺာနမတၱေနာ''။

 ၁ဝ၆၈။ ''ေတနဟာတပၸံ ကေရာဟိ၊ (ေဓါတကာတိ ဘဂဝါ) ဣေဓဝ နိပေကာ သေတာ။

 ဣေတာ သုတြာန နိေဂၣါသံ၊ သိေကၡ နိဗၺာနမတၱေနာ''။

 ၁ဝ၆၉။ ''ပႆာမဟံ (သုတၱနိပါတ၊၄၃၉) ေဒဝမႏုႆေလာေက၊ အကိၪၥနံ ျဗာဟၼဏမိရိယမာနံ။

 တံ တံ နမႆာမိ သမႏၲစကၡဳ၊ ပမုၪၥ မံ သကၠ ကထံကထာဟိ''။

 ၁ဝ၇ဝ။ ''နာဟံ သဟိႆာမိ [မူကြဲ-သမိႆာမိ (သ်ာ)] ဂမိႆာမိ (သီ)] သမီဟာမိ (ပီ၊)] ပေမာစနာယ၊ ကထံကထႎ ေဓါတက ကၪၥိ ေလာေက။

 ဓမၼၪၥ ေသ႒ံ အဘိဇာနမာေနာ [မူကြဲ-အာဇာနမာေနာ (သီ၊ သ်ာ၊ ပီ)] ဧဝံ တုဝံ ၾသဃမိမံ တေရသိ''။

 ၁ဝ၇၁။ ''အႏုသာသ ျဗေဟၼ က႐ုဏာယမာေနာ၊ ဝိေဝကဓမၼံ ယမဟံ ဝိဇညံ။

 ယထာဟံ အာကာေသာဝ အဗ်ာပဇၨမာေနာ၊ ဣေဓဝ သေႏၲာ အသိေတာ စေရယ်ံ''။

 ၁ဝ၇၂။ ''ကိတၱယိႆာမိ ေတ သႏၲႎ၊ (ေဓါတကာတိ ဘဂဝါ) ဒိေ႒ ဓေမၼ အနီတိဟံ။

 ယံ ဝိဒိတြာ သေတာ စရံ၊ တေရ ေလာေက ဝိသတၱိကံ''။

 ၁ဝ၇၃။ ''တၪၥာဟံ အဘိနႏၵာမိ၊ မေဟသိ သႏၲိမုတၱမံ။

 ယံ ဝိဒိတြာ သေတာ စရံ၊ တေရ ေလာေက ဝိသတၱိကံ''။

 ၁ဝ၇၄။ ''ယံ ကိၪၥိ သမၸဇာနာသိ၊ (ေဓါတကာတိ ဘဂဝါ)

 ဥဒၶံ အေဓါ တိရိယၪၥာပိ မေဇၩ။

 ဧတံ ဝိဒိတြာ သေဂၤါတိ ေလာေက၊ ဘဝါဘဝါယ မာကာသိ တဏွ''ႏၲိ။

ေဓါတကမာဏဝပုစၧာ ပၪၥမီ နိ႒ိတာ။

၆။ ဥပသီဝမာဏဝပုစၧာ

 ၁ဝ၇၅။ ''ဧေကာ အဟံ သကၠ မဟႏၲေမာဃံ၊ (ဣစၥာယသၼာ ဥပသီေဝါ)

 အနိႆိေတာ ေနာ ဝိသဟာမိ တာရိတုံ။

 အာရမၼဏံ ျဗဴဟိ သမႏၲစကၡဳ၊ ယံ နိႆိေတာ ၾသဃမိမံ တေရယ်ံ''။

 ၁ဝ၇၆။ ''အာကိၪၥညံ (သုတၱနိပါတ၊၄၄ဝ) ေပကၡမာေနာ သတိမာ၊ (ဥပသီဝါတိ ဘဂဝါ)

 နတၳီတိ နိႆာယ တရႆု ၾသဃံ။

 ကာေမ ပဟာယ ဝိရေတာ ကထာဟိ၊ တဏွကၡယံ နတၱမဟာဘိပႆ'' [မူကြဲ-ရတၱမဟာဘိပႆ (သ်ာ)] ရတၱမဟံ ဝိပႆ (က)]

 ၁ဝ၇၇။ ''သေဗၺသု ကာေမသု ေယာ ဝီတရာေဂါ၊ (ဣစၥာယသၼာ ဥပသီေဝါ)

 အာကိၪၥညံ နိႆိေတာ ဟိတြာ မညံ။

 သညာဝိေမာေကၡ ပရေမ ဝိမုေတၱာ [မူကြဲ-ဓိမုေတၱာ (က)] တိေ႒ ႏု ေသာ တတၳ အနာႏုယာယီ'' [မူကြဲ-အနာႏုဝါယီ (သ်ာ၊ က)]

 ၁ဝ၇၈။ ''သေဗၺသု ကာေမသု ေယာ ဝီတရာေဂါ၊ (ဥပသီဝါတိ ဘဂဝါ)

 အာကိၪၥညံ နိႆိေတာ ဟိတြာ မညံ။

 သညာဝိေမာေကၡ ပရေမ ဝိမုေတၱာ၊ တိေ႒ယ် ေသာ တတၳ အနာႏုယာယီ''။

 ၁ဝ၇၉။ ''တိေ႒ ေစ ေသာ တတၳ အနာႏုယာယီ၊ ပူဂမၸိ ဝႆာနံ သမႏၲစကၡဳ။

 တေတၳဝ ေသာ သီတိသိယာ ဝိမုေတၱာ၊ စေဝထ ဝိညာဏံ တထာဝိဓႆ''။

 ၁ဝ၈ဝ။ ''အစၥီ ယထာ ဝါတေဝေဂန ခိတၱာ [မူကြဲ-ခိတၱံ (သ်ာ)] ခိေတၱာ (ပီ)] (ဥပသီဝါတိ ဘဂဝါ)

 အတၳံ ပေလတိ န ဥေပတိ သခႍ။

 ဧဝံ မုနီ နာမကာယာ ဝိမုေတၱာ၊ အတၳံ ပေလတိ န ဥေပတိ သခႍ''။

 ၁ဝ၈၁။ ''အတၳဂၤေတာ ေသာ ဥဒ ဝါ ေသာ နတၳိ၊ ဥဒါဟု ေဝ သႆတိယာ အေရာေဂါ။

 တံ ေမ မုနီ သာဓု ဝိယာကေရာဟိ၊ တထာ ဟိ ေတ ဝိဒိေတာ ဧသ ဓေမၼာ''။

 ၁ဝ၈၂။ ''အတၳဂၤတႆ (သုတၱနိပါတ၊၄၄၁) န ပမာဏမတၳိ၊ (ဥပသီဝါတိ ဘဂဝါ)

 ေယန နံ ဝဇၨဳံ တံ တႆ နတၳိ။

 သေဗၺသု ဓေမၼသု သေမာဟေတသု၊ သမူဟတာ ဝါဒပထာပိ သေဗၺ''တိ။

ဥပသီဝမာဏဝပုစၧာ ဆ႒ီ နိ႒ိတာ။

၇။ နႏၵမာဏဝပုစၧာ

 ၁ဝ၈၃။ ''သႏၲိ ေလာေက မုနေယာ၊ (ဣစၥာယသၼာ နေႏၵာ)

 ဇနာ ဝဒႏၲိ တယိဒံ ကထံသု။

 ဉာဏူပပႏၷံ ေနာ မုနႎ [မူကြဲ-မုနိ ေနာ (သ်ာ၊ က၊)] ဝဒႏၲိ၊ ဥဒါဟု ေဝ ဇီဝိေတႏူပပႏၷံ''။

 ၁ဝ၈၄။ ''န ဒိ႒ိယာ န သုတိယာ န ဉာေဏန၊ (န သီလဗၺေတန) [မူကြဲ-( ) နတၳိ သီ၊-ပီ ေပါတၳေကသု]

 မုနီဓ နႏၵ ကုသလာ ဝဒႏၲိ။

 ဝိေသနိကတြာ အနီဃာ နိရာသာ၊ စရႏၲိ ေယ ေတ မုနေယာတိ ျဗဴမိ''။

 ၁ဝ၈၅။ ''ေယ ေကစိေမ သမဏျဗာဟၼဏာေသ၊ (ဣစၥာယသၼာ နေႏၵာ)

 ဒိ႒ႆုေတနာပိ [မူကြဲ-ဒိေ႒န သုေတနာပိ (သီ)] ဒိေ႒ သုေတနာပိ (သ်ာ၊ ပီ၊ က၊)] ဝဒႏၲိ သုဒၶႎ။

 သီလဗၺေတနာပိ ဝဒႏၲိ သုဒၶႎ၊ အေနက႐ူေပန ဝဒႏၲိ သုဒၶႎ။

 ကစၥိႆု ေတ ဘဂဝါ တတၳ ယတာ စရႏၲာ၊ အတာ႐ု ဇာတိၪၥ ဇရၪၥ မာရိသ။

 ပုစၧာမိ တံ ဘဂဝါ ျဗဴဟိ ေမ တံ''။

 ၁ဝ၈၆။ ''ေယ (သုတၱနိပါတ၊၄၄၂) ေကစိေမ သမဏျဗာဟၼဏာေသ၊ (နႏၵာတိ ဘဂဝါ)

 ဒိ႒ႆုေတနာပိ ဝဒႏၲိ သုဒၶႎ။

 သီလဗၺေတနာပိ ဝဒႏၲိ သုဒၶႎ၊ အေနက႐ူေပန ဝဒႏၲိ သုဒၶႎ။

 ကိၪၥာပိ ေတ တတၳ ယတာ စရႏၲိ၊ နာရႎသု ဇာတိဇရႏၲိ ျဗဴမိ''။

 ၁ဝ၈၇။ ''ေယ ေကစိေမ သမဏျဗာဟၼဏာေသ၊ (ဣစၥာယသၼာ နေႏၵာ)

 ဒိ႒ႆုေတနာပိ ဝဒႏၲိ သုဒၶႎ။

 သီလဗၺေတနာပိ ဝဒႏၲိ သုဒၶႎ၊ အေနက႐ူေပန ဝဒႏၲိ သုဒၶႎ။

 ေတ ေစ မုနိ [မူကြဲ-သေစ မုနိ (သီ၊)] ျဗဴသိ အေနာဃတိေဏၰ၊ အထ ေကာ စရဟိ ေဒဝမႏုႆေလာေက။

 အတာရိ ဇာတိၪၥ ဇရၪၥ မာရိသ၊ ပုစၧာမိ တံ ဘဂဝါ ျဗဴဟိ ေမ တံ''။

 ၁ဝ၈၈။ ''နာဟံ သေဗၺ သမဏျဗာဟၼဏာေသ၊ (နႏၵာတိ ဘဂဝါ)

 ဇာတိဇရာယ နိဝုတာတိ ျဗဴမိ။

 ေယ သီဓ ဒိ႒ံဝ သုတံ မုတံ ဝါ၊ သီလဗၺတံ ဝါပိ ပဟာယ သဗၺံ။

 အေနက႐ူပမၸိ ပဟာယ သဗၺံ၊ တဏွံ ပရိညာယ အနာသဝါေသ။

 ေတ ေဝ နရာ ၾသဃတိဏၰာတိ ျဗဴမိ''။

 ၁ဝ၈၉။ ''ဧတာဘိနႏၵာမိ ဝေစာ မေဟသိေနာ၊ သုကိတၱိတံ ေဂါတမႏူပဓီကံ။

 ေယ သီဓ ဒိ႒ံ ဝ သုတံ မုတံ ဝါ၊ သီလဗၺတံ ဝါပိ ပဟာယ သဗၺံ။

 အေနက႐ူပမၸိ ပဟာယ သဗၺံ၊ တဏွံ ပရိညာယ အနာသဝါေသ။

 အဟမၸိ ေတ ၾသဃတိဏၰာတိ ျဗဴမီ''တိ။

နႏၵမာဏဝပုစၧာ သတၱမာ နိ႒ိတာ။

၈။ ေဟမကမာဏဝပုစၧာ

 ၁ဝ၉ဝ။ ''ေယ (သုတၱနိပါတ၊၄၄၃) ေမ ပုေဗၺ ဝိယာကံသု၊ (ဣစၥာယသၼာ ေဟမေကာ)

 ဟုရံ ေဂါတမသာသနာ။

 ဣစၥာသိ ဣတိ ဘဝိႆတိ၊ သဗၺံ တံ ဣတိဟီတိဟံ။

 သဗၺံ တံ တကၠဝၯနံ၊ နာဟံ တတၳ အဘိရမႎ။

 ၁ဝ၉၁။ ''တြၪၥ ေမ ဓမၼမကၡာဟိ၊ တဏွာနိဂၣါတနံ မုနိ။

 ယံ ဝိဒိတြာ သေတာ စရံ၊ တေရ ေလာေက ဝိသတၱိကံ''။

 ၁ဝ၉၂။ ''ဣဓ ဒိ႒သုတမုတဝိညာေတသု၊ ပိယ႐ူေပသု ေဟမက။

 ဆႏၵရာဂဝိေနာဒနံ၊ နိဗၺာနပဒမစၥဳတံ။

 ၁ဝ၉၃။ ''ဧတဒညာယ ေယ သတာ၊ ဒိ႒ဓမၼာဘိနိဗၺဳတာ။

 ဥပသႏၲာ စ ေတ သဒါ၊ တိဏၰာ ေလာေက ဝိသတၱိက''ႏၲိ။

ေဟမကမာဏဝပုစၧာ အ႒မာ နိ႒ိတာ။

၉။ ေတာေဒယ်မာဏဝပုစၧာ

 ၁ဝ၉၄။ ''ယသၼႎ ကာမာ န ဝသႏၲိ၊ (ဣစၥာယသၼာ ေတာေဒေယ်ာ)

 တဏွာ ယႆ န ဝိဇၨတိ။

 ကထံကထာ စ ေယာ တိေဏၰာ၊ ဝိေမာေကၡာ တႆ ကီဒိေသာ''။

 ၁ဝ၉၅။ ''ယသၼႎ ကာမာ န ဝသႏၲိ၊ (ေတာေဒယ်ာတိ ဘဂဝါ)

 တဏွာ ယႆ န ဝိဇၨတိ။

 ကထံကထာ စ ေယာ တိေဏၰာ၊ ဝိေမာေကၡာ တႆ နာပေရာ''။

 ၁ဝ၉၆။ ''နိရာသေသာ ေသာ ဥဒ အာသသာေနာ၊ ပညာဏဝါ ေသာ ဥဒ ပညကပၸီ။

 မုနႎ အဟံ သကၠ ယထာ ဝိဇညံ၊ တံ ေမ ဝိယာစိကၡ သမႏၲစကၡဳ''။

 ၁ဝ၉၇။ ''နိရာသေသာ (သုတၱနိပါတ၊၄၄၄) ေသာ န စ အာသသာေနာ၊ ပညာဏဝါ ေသာ န စ ပညကပၸီ။

 ဧဝမၸိ ေတာေဒယ် မုနႎ ဝိဇာန၊ အကိၪၥနံ ကာမဘေဝ အသတၱ''ႏၲိ။

ေတာေဒယ်မာဏဝပုစၧာ နဝမာ နိ႒ိတာ။

၁ဝ။ ကပၸမာဏဝပုစၧာ

 ၁ဝ၉၈။ ''မေဇၩ သရသၼႎ တိ႒တံ၊ (ဣစၥာယသၼာ ကေပၸါ)

 ၾသေဃ ဇာေတ မဟဗ႓ေယ။

 ဇရာမစၥဳပေရတာနံ၊ ဒီပံ ပျဗဴဟိ မာရိသ။

 တြၪၥ ေမ ဒီပမကၡာဟိ၊ ယထာယိဒံ နာပရံ သိယာ''။

 ၁ဝ၉၉။ ''မေဇၩ သရသၼႎ တိ႒တံ၊ (ကပၸါတိ ဘဂဝါ)

 ၾသေဃ ဇာေတ မဟဗ႓ေယ။

 ဇရာမစၥဳပေရတာနံ၊ ဒီပံ ပျဗဴမိ ကပၸ ေတ။

 ၁၁ဝဝ။ ''အကိၪၥနံ အနာဒါနံ၊ ဧတံ ဒီပံ အနာပရံ။

 နိဗၺာနံ ဣတိ [မူကြဲ-နိဗၺာနမီတိ (သီ၊)] နံ ျဗဴမိ၊ ဇရာမစၥဳပရိကၡယံ။

 ၁၁ဝ၁။ ''ဧတဒညာယ ေယ သတာ၊ ဒိ႒ဓမၼာဘိနိဗၺဳတာ။

 န ေတ မာရဝသာႏုဂါ၊ န ေတ မာရႆ ပဒၶဂူ''တိ [မူကြဲ-ပ႒ဂူတိ (သ်ာ၊ က)]

ကပၸမာဏဝပုစၧာ ဒသမာ နိ႒ိတာ။

၁၁။ ဇတုကဏၰိမာဏဝပုစၧာ

 ၁၁ဝ၂။ ''သုတြာနဟံ ဝီရမကာမကာမႎ၊ (ဣစၥာယသၼာ ဇတုကဏၰိ)

 ၾသဃာတိဂံ ပု႒ဳမကာမမာဂမံ။

 သႏၲိပဒံ ျဗဴဟိ သဟဇေနတၱ၊ ယထာတစၧံ ဘဂဝါ ျဗဴဟိ ေမ တံ။

 ၁၁ဝ၃။ ''ဘဂဝါ (သုတၱနိပါတ၊၄၄၅) ဟိ ကာေမ အဘိဘုယ် ဣရိယတိ၊ အာဒိေစၥာဝ ပထဝႎ ေတဇီ ေတဇသာ။

 ပရိတၱပညႆ ေမ ဘူရိပည၊ အာစိကၡ ဓမၼံ ယမဟံ ဝိဇညံ။

 ဇာတိဇရာယ ဣဓ ဝိပၸဟာနံ''။

 ၁၁ဝ၄။ ''ကာေမသု ဝိနယ ေဂဓံ၊ (ဇတုကဏၰီတိ ဘဂဝါ) ေနကၡမၼံ ဒ႒ဳ ေခမေတာ။

 ဥဂၢဟီတံ နိရတၱံ ဝါ၊ မာ ေတ ဝိဇၨိတၳ ကိၪၥနံ။

 ၁၁ဝ၅။ ''ယံ ပုေဗၺ တံ ဝိေသာေသဟိ၊ ပစၧာ ေတ မာဟု ကိၪၥနံ။

 မေဇၩ ေစ ေနာ ဂေဟႆသိ၊ ဥပသေႏၲာ စရိႆသိ။

 ၁၁ဝ၆။ ''သဗၺေသာ နာမ႐ူပသၼႎ၊ ဝီတေဂဓႆ ျဗာဟၼဏ။

 အာသဝါႆ န ဝိဇၨႏၲိ၊ ေယဟိ မစၥဳဝသံ ဝေဇ''တိ။

ဇတုကဏၰိမာဏဝပုစၧာ ဧကာဒသမာ နိ႒ိတာ။

၁၂။ ဘျဒာဝုဓမာဏဝပုစၧာ

 ၁၁ဝ၇။ ''ၾသကၪၨဟံ တဏွစၧိဒံ အေနဇံ၊ (ဣစၥာယသၼာ ဘျဒာဝုေဓါ)

 နႏၵိၪၨဟံ ၾသဃတိဏၰံ ဝိမုတၱံ။

 ကပၸၪၨဟံ အဘိယာေစ သုေမဓံ၊ သုတြာန နာဂႆ အပနမိႆႏၲိ ဣေတာ။

 ၁၁ဝ၈။ ''နာနာဇနာ ဇနပေဒဟိ သဂၤတာ၊ တဝ ဝီရ ဝါက်ံ အဘိကခၤမာနာ။

 ေတသံ တုဝံ သာဓု ဝိယာကေရာဟိ၊ တထာ ဟိ ေတ ဝိဒိေတာ ဧသ ဓေမၼာ''။

 ၁၁ဝ၉။ ''အာဒါနတဏွံ ဝိနေယထ သဗၺံ၊ (ဘျဒာဝုဓာတိ ဘဂဝါ)

 ဥဒၶံ အေဓါ တိရိယၪၥာပိ မေဇၩ။

 ယံ ယဥႇိ ေလာကသၼိမုပါဒိယႏၲိ၊ ေတေနဝ မာေရာ အေႏြတိ ဇႏၲဳံ။

 ၁၁၁ဝ။ ''တသၼာ (သုတၱနိပါတ၊၄၄၆) ပဇာနံ န ဥပါဒိေယထ၊ ဘိကၡဳ သေတာ ကိၪၥနံ သဗၺေလာေက။

 အာဒါနသေတၱ ဣတိ ေပကၡမာေနာ၊ ပဇံ ဣမံ မစၥဳေဓေယ် ဝိသတၱ''ႏၲိ။

ဘျဒာဝုဓမာဏဝပုစၧာ ဒြါဒသမာ နိ႒ိတာ။

၁၃။ ဥဒယမာဏဝပုစၧာ

 ၁၁၁၁။ ''စ်ာယႎ ဝိရဇမာသီနံ၊ (ဣစၥာယသၼာ ဥဒေယာ) ကတကိစၥံ အနာသဝံ။

 ပါရဂုံ သဗၺဓမၼာနံ၊ အတၳိ ပေဥႇန အာဂမံ။

 အညာဝိေမာကၡံ ပျဗဴဟိ၊ အဝိဇၨာယ ပေဘဒနံ''။

 ၁၁၁၂။ ''ပဟာနံ ကာမစၧႏၵာနံ၊ (ဥဒယာတိ ဘဂဝါ) ေဒါမနႆာန စူဘယံ။

 ထိနႆ စ ပႏူဒနံ၊ ကုကၠဳစၥာနံ နိဝါရဏံ။

 ၁၁၁၃။ ''ဥေပကၡာသတိသံသုဒၶံ၊ ဓမၼတကၠပုေရဇဝံ။

 အညာဝိေမာကၡံ ပျဗဴမိ၊ အဝိဇၨာယ ပေဘဒနံ''။

 ၁၁၁၄။ ''ကႎသု သံေယာဇေနာ ေလာေကာ၊ ကႎသု တႆ ဝိစာရဏံ။

 ကိႆႆ ဝိပၸဟာေနန၊ နိဗၺာနံ ဣတိ ဝုစၥတိ''။

 ၁၁၁၅။ ''နႏၵိသံေယာဇေနာ ေလာေကာ၊ ဝိတကၠႆ ဝိစာရဏံ။

 တဏွာယ ဝိပၸဟာေနန၊ နိဗၺာနံ ဣတိ ဝုစၥတိ''။

 ၁၁၁၆။ ''ကထံ သတႆ စရေတာ၊ ဝိညာဏံ ဥပ႐ုဇၩတိ။

 ဘဂဝႏၲံ ပု႒ဳမာဂမၼ၊ တံ သုေဏာမ ဝေစာ တဝ''။

 ၁၁၁၇။ ''အဇၩတၱၪၥ ဗဟိဒၶါ စ၊ ေဝဒနံ နာဘိနႏၵေတာ။

 ဧဝံ သတႆ စရေတာ၊ ဝိညာဏံ ဥပ႐ုဇၩတီ''တိ။

ဥဒယမာဏဝပုစၧာ ေတရသမာ နိ႒ိတာ။

၁၄။ ေပါသာလမာဏဝပုစၧာ

 ၁၁၁၈။ ''ေယာ (သုတၱနိပါတ၊၄၄၇) အတီတံ အာဒိသတိ၊ (ဣစၥာယသၼာ ေပါသာေလာ) အေနေဇာ ဆိႏၷသံသေယာ။

 ပါရဂုံ သဗၺဓမၼာနံ၊ အတၳိ ပေဥႇန အာဂမံ။

 ၁၁၁၉။ ''ဝိဘူတ႐ူပသညိႆ၊ သဗၺကာယပၸဟာယိေနာ။

 အဇၩတၱၪၥ ဗဟိဒၶါ စ၊ နတၳိ ကိၪၥီတိ ပႆေတာ။

 ဉာဏံ သကၠာႏုပုစၧာမိ၊ ကထံ ေနေယ်ာ တထာဝိေဓါ''။

 ၁၁၂ဝ။ ''ဝိညာဏ႒ိတိေယာ သဗၺာ၊ (ေပါသာလာတိ ဘဂဝါ) အဘိဇာနံ တထာဂေတာ။

 တိ႒ႏၲေမနံ ဇာနာတိ၊ ဝိမုတၱံ တပၸရာယဏံ။

 ၁၁၂၁။ ''အာကိၪၥညသမ႓ဝံ ဉတြာ၊ နႏၵီ သံေယာဇနံ ဣတိ။

 ဧဝေမတံ အဘိညာယ၊ တေတာ တတၳ ဝိပႆတိ။

 ဧတံ [မူကြဲ-ဧဝံ (သ်ာ၊ က၊)] ဉာဏံ တထံ တႆ၊ ျဗာဟၼဏႆ ဝုသီမေတာ''တိ။

ေပါသာလမာဏဝပုစၧာ စုဒၵသမာ နိ႒ိတာ။

၁၅။ ေမာဃရာဇမာဏဝပုစၧာ

 ၁၁၂၂။ ''ဒြါဟံ သကၠံ အပုစၧိႆံ၊ (ဣစၥာယသၼာ ေမာဃရာဇာ)

 န ေမ ဗ်ာကာသိ စကၡဳမာ။

 ယာဝတတိယၪၥ ေဒဝီသိ၊ ဗ်ာကေရာတီတိ ေမ သုတံ။

 ၁၁၂၃။ ''အယံ ေလာေကာ ပေရာ ေလာေကာ၊ ျဗဟၼေလာေကာ သေဒဝေကာ။

 ဒိ႒ႎ ေတ နာဘိဇာနာတိ၊ ေဂါတမႆ ယသႆိေနာ။

 ၁၁၂၄။ ''ဧဝံ အဘိကၠႏၲဒႆာဝႎ၊ အတၳိ ပေဥႇန အာဂမံ။

 ကထံ ေလာကံ အေဝကၡႏၲံ၊ မစၥဳရာဇာ န ပႆတိ''။

 ၁၁၂၅။ ''သုညေတာ (သုတၱနိပါတ၊၄၄၈) ေလာကံ အေဝကၡႆု၊ ေမာဃရာဇ သဒါ သေတာ။

 အတၱာႏုဒိ႒ႎ ဦဟစၥ၊ ဧဝံ မစၥဳတေရာ သိယာ။

 ဧဝံ ေလာကံ အေဝကၡႏၲံ၊ မစၥဳရာဇာ န ပႆတီ''တိ။

ေမာဃရာဇမာဏဝပုစၧာ ပႏၷရသမာ နိ႒ိတာ။

၁၆။ ပိဂႋယမာဏဝပုစၧာ

 ၁၁၂၆။ ''ဇိေဏၰာဟမသၼိ အဗေလာ ဝီတဝေဏၰာ၊ (ဣစၥာယသၼာ ပိဂႋေယာ)

 ေနတၱာ န သုဒၶါ သဝနံ န ဖာသု။

 မာဟံ နႆံ ေမာမုေဟာ အႏၲရာဝ

 အာစိကၡ ဓမၼံ ယမဟံ ဝိဇညံ။

 ဇာတိဇရာယ ဣဓ ဝိပၸဟာနံ''။

 ၁၁၂၇။ ''ဒိသြာန ႐ူေပသု ဝိဟညမာေန၊ (ပိဂႋယာတိ ဘဂဝါ)

 ႐ုပၸႏၲိ ႐ူေပသု ဇနာ ပမတၱာ။

 တသၼာ တုဝံ ပိဂႋယ အပၸမေတၱာ၊

 ဇဟႆု ႐ူပံ အပုနဗ႓ဝါယ''။

 ၁၁၂၈။ ''ဒိသာ စတေႆာ ဝိဒိသာ စတေႆာ၊ ဥဒၶံ အေဓါ ဒသ ဒိသာ ဣမာေယာ။

 န တုယွံ အဒိ႒ံ အသုတံ အမုတံ [မူကြဲ-အသုတံ အမုတံ ဝါ (သီ)] အသုတာမုတံ ဝါ (သ်ာ)] အသုတံ'မုတံ ဝါ (ပီ)] အေထာ အဝိညာတံ ကိၪၥနမတၳိ [မူကြဲ-ကိၪၥိ မတၳိ (သ်ာ)] ကိၪၥိ နတၳိ (ပီ)] ကိၪၥိနမတၳိ (က၊)] ေလာေက။

 အာစိကၡ ဓမၼံ ယမဟံ ဝိဇညံ၊ ဇာတိဇရာယ ဣဓ ဝိပၸဟာနံ''။

 ၁၁၂၉။ ''တဏွာဓိပေႏၷ မႏုေဇ ေပကၡမာေနာ၊ (ပိဂႋယာတိ ဘဂဝါ)

 သႏၲာပဇာေတ ဇရသာ ပေရေတ။

 တသၼာ တုဝံ ပိဂႋယ အပၸမေတၱာ၊ ဇဟႆု တဏွံ အပုနဗ႓ဝါယာ''တိ။

ပိဂႋယမာဏဝပုစၧာ ေသာဠသမာ နိ႒ိတာ။

ပါရာယနတၳဳတိဂါထာ

 ဣဒမေဝါစ (သုတၱနိပါတ၊၄၄၉) ဘဂဝါ မဂေဓသု ဝိဟရေႏၲာ ပါသာဏေက ေစတိေယ၊ ပရိစာရကေသာဠသာနံ [မူကြဲ-ပရိစာရကေသာဠသႏၷံ (သ်ာ၊ က၊)] ျဗာဟၼဏာနံ အဇၩိေ႒ာ ပုေ႒ာ ပုေ႒ာ ပဥႇံ [မူကြဲ-ပေဥႇ (သီ၊ ပီ၊)] ဗ်ာကာသိ။ ဧကေမကႆ ေစပိ ပဥႇႆ အတၳမညာယ ဓမၼမညာယ ဓမၼာႏုဓမၼံ ပဋိပေဇၨယ်၊ ဂေစၧေယ်ဝ ဇရာမရဏႆ ပါရံ။ ပါရဂၤမနီယာ ဣေမ ဓမၼာတိ၊ တသၼာ ဣမႆ ဓမၼပရိယာယႆ ပါရာယနေႏၲဝ [မူကြဲ-ပါရာယဏံေတြဝ (သီ၊ အ႒၊)] အဓိဝစနံ။

 ၁၁၃ဝ။ အဇိေတာ တိႆေမေတၱေယ်ာ၊ ပုဏၰေကာ အထ ေမတၱဂူ။

 ေဓါတေကာ ဥပသီေဝါ စ၊ နေႏၵာ စ အထ ေဟမေကာ။

 ၁၁၃၁။ ေတာေဒယ်-ကပၸါ ဒုဘေယာ၊ ဇတုကဏၰီ စ ပ႑ိေတာ။

 ဘျဒာဝုေဓါ ဥဒေယာ စ၊ ေပါသာေလာ စာပိ ျဗာဟၼေဏာ။

 ေမာဃရာဇာ စ ေမဓာဝီ၊ ပိဂႋေယာ စ မဟာဣသိ။

 ၁၁၃၂။ ဧေတ ဗုဒၶံ ဥပါဂစၧဳံ၊ သမၸႏၷစရဏံ ဣသႎ။

 ပုစၧႏၲာ နိပုေဏ ပေဥႇ၊ ဗုဒၶေသ႒ံ ဥပါဂမုံ။

 ၁၁၃၃။ ေတသံ ဗုေဒၶါ ပဗ်ာကာသိ၊ ပေဥႇ ပုေ႒ာ ယထာတထံ။

 ပဥႇာနံ ေဝယ်ာကရေဏန၊ ေတာေသသိ ျဗာဟၼေဏ မုနိ။

 ၁၁၃၄။ ေတ ေတာသိတာ စကၡဳမတာ၊ ဗုေဒၶနာဒိစၥဗႏၶဳနာ။

 ျဗဟၼစရိယမစရႎသု၊ ဝရပညႆ သႏၲိေက။

 ၁၁၃၅။ ဧကေမကႆ ပဥႇႆ၊ ယထာ ဗုေဒၶန ေဒသိတံ။

 တထာ ေယာ ပဋိပေဇၨယ်၊ ဂေစၧ ပါရံ အပါရေတာ။

 ၁၁၃၆။ အပါရာ ပါရံ ဂေစၧယ်၊ ဘာေဝေႏၲာ မဂၢမုတၱမံ။

 မေဂၢါ ေသာ ပါရံ ဂမနာယ၊ တသၼာ ပါရာယနံ ဣတိ။

ပါရာယနာႏုဂီတိဂါထာ

 ၁၁၃၇။ ''ပါရာယနမႏုဂါယိႆံ၊ (ဣစၥာယသၼာ ပိဂႋေယာ)

 ယထာဒၵကၡိ တထာကၡာသိ၊ ဝိမေလာ ဘူရိေမဓေသာ။

 နိကၠာေမာ နိဗၺေနာ [မူကြဲ-နိဗၺဳေတာ (သ်ာ၊)] နာေဂါ၊ ကိႆ ေဟတု မုသာ ဘေဏ။

 ၁၁၃၈။ ''ပဟီနမလေမာဟႆ (သုတၱနိပါတ၊၄၅ဝ၊ မာနမကၡပၸဟာယိေနာ။

 ဟႏၵာဟံ ကိတၱယိႆာမိ၊ ဂိရံ ဝဏၰဴပသဥႇိတံ။

 ၁၁၃၉။ ''တေမာႏုေဒါ ဗုေဒၶါ သမႏၲစကၡဳ၊ ေလာကႏၲဂူ သဗၺဘဝါတိဝေတၱာ။

 အနာသေဝါ သဗၺဒုကၡပဟီေနာ၊ သစၥဝွေယာ ျဗေဟၼ ဥပါသိေတာ ေမ။

 ၁၁၄ဝ။ ''ဒိေဇာ ယထာ ကုဗၺနကံ ပဟာယ၊ ဗဟုပၹလံ ကာနနမာဝေသယ်။

 ဧဝံ ပဟံ အပၸဒေႆ ပဟာယ၊ မေဟာဒဓႎ ဟံေသာရိဝ အဇၩပေတၱာ။

 ၁၁၄၁။ ''ေယေမ ပုေဗၺ ဝိယာကံသု၊ ဟုရံ ေဂါတမသာသနာ။

 ဣစၥာသိ ဣတိ ဘဝိႆတိ။

 သဗၺံ တံ ဣတိဟိတိဟံ၊ သဗၺံ တံ တကၠဝၯနံ။

 ၁၁၄၂။ ''ဧေကာ တမႏုဒါသိေနာ၊ ဇုတိမာ ေသာ ပဘကၤေရာ။

 ေဂါတေမာ ဘူရိပညာေဏာ၊ ေဂါတေမာ ဘူရိေမဓေသာ။

 ၁၁၄၃။ ''ေယာ ေမ ဓမၼမေဒေသသိ၊ သႏၵိ႒ိကမကာလိကံ။

 တဏွကၡယမနီတိကံ၊ ယႆ နတၳိ ဥပမာ ကြစိ''။

 ၁၁၄၄။ ''ကႎႏု တမွာ ဝိပၸဝသသိ၊ မုဟုတၱမပိ ပိဂႋယ။

 ေဂါတမာ ဘူရိပညာဏာ၊ ေဂါတမာ ဘူရိေမဓသာ။

 ၁၁၄၅။ ''ေယာ ေတ ဓမၼမေဒေသသိ၊ သႏၵိ႒ိကမကာလိကံ။

 တဏွကၡယမနီတိကံ၊ ယႆ နတၳိ ဥပမာ ကြစိ''။

 ၁၁၄၆။ ''နာဟံ တမွာ ဝိပၸဝသာမိ၊ မုဟုတၱမပိ ျဗာဟၼဏ။

 ေဂါတမာ ဘူရိပညာဏာ၊ ေဂါတမာ ဘူရိေမဓသာ။

 ၁၁၄၇။ ''ေယာ ေမ ဓမၼမေဒေသသိ၊ သႏၵိ႒ိကမကာလိကံ။

 တဏွကၡယမနီတိကံ၊ ယႆ နတၳိ ဥပမာ ကြစိ။

 ၁၁၄၈။ ''ပႆာမိ (သုတၱနိပါတ၊၄၅၁) နံ မနသာ စကၡဳနာဝ၊ ရတၱိႏၵိဝံ ျဗာဟၼဏ အပၸမေတၱာ။

 နမႆမာေနာ ဝိဝေသမိ ရတၱႎ၊ ေတေနဝ မညာမိ အဝိပၸဝါသံ။

 ၁၁၄၉။ ''သဒၶါ စ ပီတိ စ မေနာ သတိ စ၊ နာေပႏၲိ ေမ ေဂါတမသာသနမွာ။

 ယံ ယံ ဒိသံ ဝဇတိ ဘူရိပေညာ၊ သ ေတန ေတေနဝ နေတာဟမသၼိ။

 ၁၁၅ဝ။ ''ဇိဏၰႆ ေမ ဒုဗၺလထာမကႆ၊ ေတေနဝ ကာေယာ န ပေလတိ တတၳ။

 သံကပၸယႏၲာယ [မူကြဲ-သံကပၸယတၱာယ (သီ၊)] ဝဇာမိ နိစၥံ၊ မေနာ ဟိ ေမ ျဗာဟၼဏ ေတန ယုေတၱာ။

 ၁၁၅၁။ ''ပေကၤ သယာေနာ ပရိဖႏၵမာေနာ၊ ဒီပါ ဒီပံ ဥပပႅဝႎ [မူကြဲ-ဥပလႅဝႎ (သ်ာ၊ နိေဒၵသ)]။

 အထဒၵသာသႎ သမၺဳဒၶံ၊ ၾသဃတိဏၰမနာသဝံ''။

 ၁၁၅၂။ ''ယထာ အဟူ ဝကၠလိ မုတၱသေဒၶါ၊ ဘျဒာဝုေဓါ အာဠဝိ ေဂါတေမာ စ။

 ဧဝေမဝ တြမၸိ ပမုၪၥႆု သဒၶံ၊

 ဂမိႆသိ တြံ ပိဂႋယ မစၥဳေဓယ်ႆ ပါရံ'' [မူကြဲ-မစၥဳေဓယ်ပါရံ (သီ)]

 ၁၁၅၃။ ''ဧသ ဘိေယ်ာ ပသီဒါမိ၊ သုတြာန မုနိေနာ ဝေစာ။

 ဝိဝ႗စၧေဒါ သမၺဳေဒၶါ၊ အခိေလာ ပဋိဘာနဝါ။

 ၁၁၅၄။ ''အဓိေဒေဝ အဘိညာယ၊ သဗၺံ ေဝဒိ ဝေရာဝရံ [မူကြဲ-ပေရာ ဝရံ (သီ၊ သ်ာ)] ပေရာ ပရံ (နိေဒၵသ)]။

 ပဥႇာနႏၲကေရာ သတၳာ၊ ကခႌနံ ပဋိဇာနတံ။

 ၁၁၅၅။ ''အသံဟီရံ အသကၤုပၸံ၊ ယႆ နတၳိ ဥပမာ ကြစိ။

 အဒၶါ ဂမိႆာမိ န ေမတၳ ကခၤါ၊ ဧဝံ မံ ဓာေရဟိ အဓိမုတၱစိတၱ''ႏၲိ။

ပါရာယနဝေဂၢါ ပၪၥေမာ နိ႒ိေတာ။

 သုတၱဳဒၵါနံ --

 ၁။ ဥရေဂါ (သုတၱနိပါတ၊၄၅၂) [မူကြဲ-ဣမာ ဥဒၵါနဂါထာေယာ သီ၊ ပီ၊ ေပါတၳေကသု န သႏၲိ] ဓနိေယာပိ စ၊ ခဂၢဝိသာေဏာ ကသိ စ။

 စုေႏၵာ ဘေဝါ ပုနေဒဝ၊ ဝသေလာ စ ကရဏီယၪၥ။

 ေဟမဝေတာ အထ ယေကၡာ၊ ဝိဇယသုတၱံ မုနိသုတၱဝရႏၲိ။

 ၂။ ပဌမက႒ဝေရာ ဝရဝေဂၢါ၊ ဒြါဒသသုတၱဓေရာ သုဝိဘေတၱာ။

 ေဒသိေတာ စကၡဳမတာ ဝိမေလန၊ သုယ်တိ ဝဂၢဝေရာ ဥရေဂါတိ။

 ၃။ ရတနာမဂေႏၶာ ဟိရိမဂၤလနာေမာ၊ သုစိေလာမကပိေလာ စ ျဗာဟၼဏဓေမၼာ။

 နာဝါ [မူကြဲ-နာထ (က၊)] ကႎသီလဥ႒ဟေနာ စ၊ ရာဟုေလာ စ ပုနပိ ဝဂႌေသာ။

 ၄။ သမၼာပရိဗၺာဇနီေယာပိ ေစတၳ၊ ဓမၼိကသုတၱဝေရာ သုဝိဘေတၱာ။

 စုဒၵသသုတၱဓေရာ ဒုတိယမွိ၊ စူဠကဝဂၢဝေရာတိ တမာဟု။

 ၅။ ပဗၺဇၨပဓာနသုဘာသိတနာေမာ၊ ပူရဠာေသာ ပုနေဒဝ မာေဃာ စ။

 သဘိယံ ေကဏိယေမဝ သလႅနာေမာ၊ ဝါေသ႒ဝေရာ ကာလိေကာပိ စ။

 ၆။ နာလကသုတၱဝေရာ သုဝိဘေတၱာ၊ တံ အႏုပႆီ တထာ ပုနေဒဝ။

 ဒြါဒသသုတၱဓေရာ တတိယမွိ၊ သုယ်တိ ဝဂၢဝေရာ မဟာနာေမာ။

 ၇။ ကာမဂုဟ႒ကဒု႒ကနာမာ၊ သုဒၶဝေရာ ပရမ႒ကနာေမာ။

 ဇရာ ေမတၱိယဝေရာ သုဝိဘေတၱာ၊ ပသူရမာဂ႑ိယာ ပုရာေဘေဒါ။

 ၈။ ကလဟဝိဝါေဒါ (သုတၱနိပါတ၊၄၅၃) ဥေဘာ ဝိယုဟာ စ၊ တုဝဋကအတၱဒ႑သာရိပုတၱာ။

 ေသာဠသသုတၱဓေရာ စတုတၳမွိ၊ အ႒ကဝဂၢဝေရာတိ တမာဟု။

 ၉။ မဂေဓ ဇနပေဒ ရမဏီေယ၊ ေဒသဝေရ ကတပုညနိေဝေသ။

 ပါသာဏကေစတိယဝေရ သုဝိဘေတၱ၊ ဝသိ ဘဂဝါ ဂဏေသေ႒ာ။

 ၁ဝ။ ဥဘယဝါသမာဂတိယမွိ [မူကြဲ-ဥဘယံ ဝါ ပုဏၰသမာဂတံ ယမွိ (သ်ာ)] ဒြါဒသေယာဇနိယာ ပရိသာယ။

 ေသာဠသျဗာဟၼဏာနံ ကိရ ပုေ႒ာ၊ ပုစၧာယ ေသာဠသပဥႇကမၼိယာ။

 နိပၸကာသယိ ဓမၼမဒါသိ။

 ၁၁။ အတၳပကာသကဗ်ၪၨနပုဏၰံ၊ ဓမၼမေဒေသသိ ပရေခမဇနိယံ [မူကြဲ-ဝရံ ခမနီယံ (က)]

 ေလာကဟိတာယ ဇိေနာ ဒြိပဒေဂၢါ၊ သုတၱဝရံ ဗဟုဓမၼဝိစိၾတံ။

 သဗၺကိေလသပေမာစနေဟတုံ၊ ေဒသယိ သုတၱဝရံ ဒြိပဒေဂၢါ။

 ၁၂။ ဗ်ၪၨနမတၳပဒံ သမယုတၱံ [မူကြဲ-ဗ်ၪၨနမတၳပဒသမယုတၱံ (သ်ာ)] အကၡရသညိတၾသပမဂါဠႇံ။

 ေလာကဝိစာရဏဉာဏပဘဂၢံ၊ ေဒသယိ သုတၱဝရံ ဒြိပဒေဂၢါ။

 ၁၃။ ရာဂမေလ အမလံ ဝိမလဂၢံ၊ ေဒါသမေလ အမလံ ဝိမလဂၢံ။

 ေမာဟမေလ အမလံ ဝိမလဂၢံ၊ ေလာကဝိစာရဏဉာဏပဘဂၢံ။

 ေဒသယိ သုတၱဝရံ ဒြိပဒေဂၢါ။

 ၁၄။ ေကႅသမေလ (သုတၱနိပါတ၊၄၅၄) အမလံ ဝိမလဂၢံ၊ ဒုစၥရိတမေလ အမလံ ဝိမလဂၢံ။

 ေလာကဝိစာရဏဉာဏပဘဂၢံ၊ ေဒသယိ သုတၱဝရံ ဒြိပဒေဂၢါ။

 ၁၅။ အာသဝဗႏၶနေယာဂါကိေလသံ၊ နီဝရဏာနိ စ တီဏိ မလာနိ။

 တႆ ကိေလသပေမာစနေဟတုံ၊ ေဒသယိ သုတၱဝရံ ဒြိပဒေဂၢါ။

 ၁၆။ နိမၼလသဗၺကိေလသပႏူဒံ၊ ရာဂဝိရာဂမေနဇမေသာကံ။

 သႏၲပဏီတသုဒုဒၵသဓမၼံ၊ ေဒသယိ သုတၱဝရံ ဒြိပဒေဂၢါ။

 ၁၇။ ရာဂၪၥ ေဒါသကမဘၪၨိတသႏၲံ [မူကြဲ-ေဒါသၪၥ ဘၪၨိတသႏၲံ (သ်ာ)] ေယာနိစတုဂၢတိပၪၥဝိညာဏံ။

 တဏွာရတစၧဒနတာဏလတာပေမာကၡံ [မူကြဲ-တဏွာတလရတေစၧဒနတာဏပေမာကၡံ (သ်ာ)] ေဒသယိ သုတၱဝရံ ဒြိပဒေဂၢါ။

 ၁၈။ ဂမ႓ီရဒုဒၵသသဏွနိပုဏံ၊ ပ႑ိတေဝဒနိယံ နိပုဏတၳံ။

 ေလာကဝိစာရဏဉာဏပဘဂၢံ၊ ေဒသယိ သုတၱဝရံ ဒြိပဒေဂၢါ။

 ၁၉။ နဝဂၤကုသုမမာလဂီေဝယ်ံ၊ ဣႁႏၵိယစ်ာနဝိေမာကၡဝိဘတၱံ။

 အ႒ဂၤမဂၢဓရံ ဝရယာနံ၊ ေဒသယိ သုတၱဝရံ ဒြိပဒေဂၢါ။

 ၂ဝ။ ေသာမုပမံ (သုတၱနိပါတ၊၄၅၅) ဝိမလံ ပရိသုဒၶံ၊ အဏၰဝမူပမရတနသုစိတၱံ။

 ပုပၹသမံ ရဝိမူပမေတဇံ၊ ေဒသယိ သုတၱဝရံ ဒြိပဒေဂၢါ။

 ၂၁။ ေခမသိဝံ သုခသီတလသႏၲံ၊ မစၥဳတတာဏပရံ ပရမတၳံ။

 တႆ သုနိဗၺဳတဒႆနေဟတုံ၊ ေဒသယိ သုတၱဝရံ ဒြိပဒေဂၢါတိ။

သုတၱနိပါတပါဠိ နိ႒ိတာ